[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tym samym Wiklif zakwestionowa� rol� spe�nian� przez duchownych,którzy gwa�townie bronili si� przed gro�b� utraty swej funkcji po�redników mi�dzy Bogiem i lud�mi, zagwarantowanejprzez ich wy�szo�� kulturow� i znajomo�� �aciny.Wiklif zosta� ca�kowicie pot�piony jako g�osiciel herezji z powodu swej rozprawy o eucharystii (De eucharistia,1380/81), która przyczyni�a si� do jego natychmiastowej ekskomuniki.W dziele tym atakuje on centralny dogmatkatolicki � przeistoczenie.Doktryna ta, wyniesiona w 1215 r.za papie�a Innocentego III na IV soborze latera�skim dorangi dogmatu, nie da si� � zdaniem Wiklifa � wywie�� ani z Biblii, ani z logiki filozofii scholastycz-nej.Stosuj�c zapunkt wyj�cia realizm filozoficzny, twierdzi on, �e Chrystus jest obecny w eucharystii nie w sposób realny, lecz jedyniejako sakrament.Innymi s�owy, neguje mo�liwo�� przekroczenia przez sakrament o�tarza praw natury; chleb i wino niezostaj� zatem przez konsekracj� w materialny sposób zamienione w cia�o i krew Chrystusa, lecz in substantia pozostaj�tym, czym s�.Chleb i wino ulegaj� przemianie jedynie w swej istocie: staj� si� symbolem obecno�ci mistycznego cia�aChrystusa.�ród�em prawa dla Wiklifa � podobnie jak dla wielu innych reformatorów Ko�cio�a i heretyków � s� Bóg i Biblia.Taostatnia spe�nia sw� rol� o tyle, o ile rozumiana jest jako ema-nacja Boskiego ducha i "zwierciad�o wiecznej prawdy";Bóg za� w tym sensie, �e ka�dego predestynowanego chrze�cijanina obdarowuje �ask� bezpo�redniego poznaniaBoga, umo�liwiaj�cego dopiero zrozumienie wewn�trznej logiki Pisma �wi�tego.Dar poznania jest dowodem �aski,stanowi�cej istotny element pe�nego chrze�cija�skiego sposobu �ycia.Tak wi�c rozumienie wiary przez Wiklifa jest wsposób inherentny mistyczne, oparte na niewzruszonym przekonaniu o niezawodnej sile poznania bezpo�redniegodo�wiadczenia Boga.Tym samym zrozumia�e jest, dlaczego atakuje on tak gwa�townie nie tylko dogmat"przeistoczenia", ale równie� odrzuca samo poj�cie jako takie.S�owo to stanowi dla niego wyraz niezdarnegomaterializmu, sugeruj�cego realn� obecno�� Chrystusa w hostii i sprowadzaj�cego dlatego wiernych na b��dn� drog�s�u�enia bóstwu.- Heretycy74Radykalna negacja dogmatu przeistoczenia oznacza�a dla wielu z najbli�szych zwolenników Wiklifa powód doodwrócenia si� od niego.Porzuci� go Jan of Gaunt, a profesorowie Uniwersytetu Oksfordzkiego, zaliczani do jegonajwierniejszych obro�ców, nie widzieli ju� mo�liwo�ci dalszego solidarnego wspomagania zas�u�onego profesora.Niebyli równie� w stanie odpiera� d�u�ej zg�aszanego od dawna ��dania, aby pozbawi� go praw nauczania.Courtenay,wówczas arcybiskup Canterbury, zwo�a� w maju 1382 r.w Blackfriars w Londynie kolejny synod.Na synodzie tym,który z powodu niezwyk�ego zjawiska przyrodniczego w ostatnim dniu jego trwania przeszed� do historii Anglii jako"synod trz�sienia ziemi", pot�piono dziesi�� tez Wiklifa jako kacerskie, a inne os�dzono jako "pomy�ki".Ponowniejednak nie dosz�o do pot�pienia Wiklifa jako osoby.Aby oczy�ci� Uniwersytet Oksfordzki od kacerskich my�li,Courtenay powo�a� wkrótce w Oksfordzie konwokacj�.W jej ramach za��dano od wszystkich cz�onków uniwersytetu� pocz�wszy od rektora a� po pocz�tkuj�cego studenta � wyparcia si� pot�pionego w Londynie nauczyciela.Uniwersytet zosta� ponadto zobowi�zany do wytropienia wszelkich pism o tre�ci kacerskiej i niezw�ocznego spaleniaich.Po wyp�dzeniu z Oksfordu w 1381 r.Wiklif �y� w odosobnieniu na swym probostwie w Lutterworth.Tam napisa�oprócz pam-fletów i wskazówek dla "ubogich kap�anów" swe ostatnie dzie�o, Trialogus (1382).Uj�� w nim podstawyswojej nauki wiary oraz swe antynominalistyczne stanowisko, skierowane przeciwko Wil-liamowi Ockhamowi, anawi�zuj�ce do Tomasza z Akwinu, Augustyna i neoplatonizmu.Po napadzie w 1382 r.Wiklif uleg� cz�ciowemuparali�owi i niemal nie móg� mówi�.Po kolejnym tego typu incydencie podczas mszy 28 grudnia 1384 r.ten niezmordo-wany wojownik o odnowienie chrze�cija�stwa zgodnie z wzorem prako�cio�a zmar� 31 grudnia 1384 r.Jan Wiklif by� przede wszystkim uczonym i nauczycielem, skromnym, osamotnionym intelektualist� i ascetycznymmy�licielem.Nie by� taktykiem politycznym ani charyzmatycznym przywódc� rzesz wiernych.Chocia� sam nigdy si�nie o�eni�, pot�pia� jednak przymus celibatu ksi�y, podobnie jak inne, jego zdaniem, zb�dne, poniewa� niezgodne zBibli�, regu�y post�powania, rytua�y i obrz�dy.Nale�a�y do nich �luby zakonne i regu�y zgromadze� zakonnych, atak�e kult �wi�tych, relikwii, pielgrzymki, odpusty i spowied� indywidualna.Wiklif �y� czerpi�c z si�y wewn�trznegoobjawienia przez �ywego ducha Chrystusa, ufaj�c mocy s�owa75mówionego i pisanego bardziej ni� w�adzy instytucjonalnej.Pot�pia� wojn� i przemoc jako naruszenie nakazu mi�o�cibli�niego.Chocia� jego wrogowie uwa�aj� go za sprawc� powstania ch�opskiego z 1381 r., to nic jednak nie wskazujena to, �e mia� on co� wspólnego z t� rewolt�.By� wprawdzie "�arliwym moralist�", ale równocze�nie na wskro�pacyfist� i filantropem i jako taki bezwzgl�dnie oddany w swym dzia�aniu Ewangelii jako "najwy�szemu prawumoralnemu".Wiklif owi, wielbionemu przez swych zwolenników jako do-ctor venerabilis, przez swych wrogów pot�pianemu jakoexecrabilis seductor, oszcz�dzone zosta�y � po cz�ci szcz�liwym zrz�dzeniem losu, cz�ciowo za� dzi�ki opieceangielskiego domu królewskiego � ha�ba osobistego pot�pienia, jak równie� konieczno�� upokarzaj�cego odwo�aniaheretyckich tez przed ko�cielnym trybuna�em.Pierwszy zawa� serca i b�d�cy jego nast�pstwem parali� uchroni� go w1382 r.na zawsze przed zarz�dzonym przez papie�a Grzegorza XI pozwaniem przed rzymski trybuna� inkwizycji.Litera turaL.J.Da�y: The Political Theory ofJohn Wyclif, Chicago 1962; Joseph H.Dahmus:The Prosecution ofJohn Wyclif, New Haven/Conn.1952; Friedrich de Boor: Wyclifs Simoniebegriff.Die theologischen mdkirchenpolitischen Grundlagen der Kirchen-kritik John Wyclifs, Halle 1970; Louis B.Hali: The Perilous Vision ofJohn Wyclif, Chicago1983; Miroslav Kanak: DerKetzer von Oxford.Leben und Wirkungen John Wyclifs, Berlin/DDR 1977; Anthony Kenny (Hrsg.): Wyclif inHis Times, Oxford 1986; Anthony Kenny: Wyclif, Oxford 1985; Ivan J.Mueller: The Central Role of Unwersals in Wyclifs Thought,Freiburg i.Br.1987; John Stacey: John Wyclif and Reform, London 1964.BARBARA BEUYS JOANNA D'ARCTen, kto chcia�by wzbudzi� sensacj� w dzisiejszych czasach, mia�by trudne zadanie przed sob�.No bo co mo�e jeszczeporuszy� w epoce samych superlatyw, które jednak �jak wiadomo od dawna � s�u�� najcz�ciej ozdobie zwyk�ychszachrajstw.Mimo to: dzieje Joanny, która nazywa�a siebie Dziewic�, la Pucelle � znanej po jej ojcu jako d'Arc �stanowi�y sensacj�.I to nie tylko w czasach jej triumfalnego pojawienia si� latem 1429 r.i jej m�cze�skiej �mierci nastosie w dwa lata pó�niej.I bynajmniej te� nie wy��cznie z tego powodu, �e za �ycia pot�piona zosta�a przez Ko�ció�rzymski jako heretyczka, by w 1920 r.zosta� wyniesiona na o�tarze jako �wi�ta.Posta� ta kruszy ramy wszelkichkonwencji i porówna� równie� u schy�ku XX w.A gdy usunie si� nieopisan� wr�cz mas� legend i mitów, niezwyk�o��jej zjawiska jawi si� wówczas jeszcze wyra�niej: by�a ona cz�owiekiem, który zdecydowa� si� �y� konsekwentnie wsposób uznany i odczuwany przez ni� sam� jako s�uszny � a� po �mier� [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

niewolnicy.xlx.pl