[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Rezultaty wychowawcze nale¿y wyra¿aæ porównuj¹c poziom rozwoju indywidualnych dzieci z ich potencjalnymi tmo¿liwoœciami, a nie z poziomem "przeciêtnym".OG6LNE CECHY CHARAKTERYSTYCZNE ROZWOJUWgl¹d w istotê rozwoju jest spraw¹ zasadnicz¹ dla zrozumienia procesu nauczania i procesu uczenia siê.Aczkolwiek trudno jest streœciæ wyniki wielu badañ nad poszczególnymi aspektami rozwoju, mo¿na opisaæ ogólny charakter tego procesu.Dalsz¹ czêœæ tego rozdziaxu poœwiêcimy omówieniu tych cech charakterystycznych rozwoju, które powinny byæ jak najszerzej uwzglêdniane przy rozstrzyganiu zagadnieñ zwi¹zanych z wychowaniem.Rozwój jest wytworem interakcji organizmu i œrodowiskaCechy nie sci ani zcg³dcznie produktem dziedziczenia, ani oddziatywania œrodowisko~u;ego.Rozwój zdefi_nio«-anv zosta³ jako.proces wynikaj¹cy z ci¹g³ego przet~~_~.~-u cz~~ w-~-miar_~- «-en-nêtrmej energii organizmu i energii otoczenia" ~.Czynniki.i-e~wêtrzne.w³aœciwe dla genetyczne; konstytucji jednostl~, sk³adsj¹ siê na jej ,,dziedzicznoœæ" 1~.Czynniki zewnêtrzne albo œrodowiskowe s¹ to te czynniki, które wywieraj¹ wp³yw na organizm pocz¹zvszy od chwili jego powstania.Chocia¿ te dwa zespo³y czynników warunkuj¹cych rozwój mo¿na teoretycznie rozgraniczyæ, nie jest mo¿liwe przypisywanie jakiejœ cechy wyx¹cznie dziedzicznoœci albo oddzia³ywaniu œrodowiska.Niektóre cechy charakterystyczne prawdopodobnie formuj¹ siê w wiêkszym stopniu jako rezultat wp³ywu wrodzonych czynników rozwojowych, ni¿ specjalnych warunków, jakimi ~¹ bodŸce œrodowisko~,ve, trzeba jednak pamiêtaæ, ¿e rozwój nie jest mo¿liwy bez pewnego pobudzenia, ¿e nie mo¿na wyobraziæ sobie rozwoju w oderwaniu od otoczenia.Jennings wyjaœnia tê wspózale¿noœæ wp³ywów dziedzicznoœci i œrodowiska w sposób nastêpuj¹cy:"To, co dziedaczy siê bezpoœrednio w taki sposób, jak dziedziczy siê w³asnoœæ, to co przechodzi fizycznie z rodziców na ich potomstwo - jest to zestaw genórw z towarzysz¹c¹ im cytoplazm¹: pewne substancje w pewnych kombinacjach, które w okreœlonych warunkach powoduj¹ rozwój jednostki maj¹cej w póŸniejszym okresie ¿ycia okreœlone cechy charakterystyczne.Przy tym samym zestawieo McGraw, Op.cit.~o Nie ma tu miejsca na przytoczenie g³Ã³wnych faktów z zakresu genetyki.Student nie znaj¹cy podstawowych danych dotycz¹cych przekazywania cech dziedzicznych powinien przestudiowaæ najnowsz¹ literaturê z tej dziedziny.158.genów, odmienne warunki œrodowiskowe mog¹ spowodowaæ powstanie odmiennych cech charakterystycznych.Dlatego nie mo¿e byæ mowy o jak'unœ wyraŸnym rozgraniczeniu odmiennoœci spowodowanych zró¿nicowaniem genów od odmiennoœci wywo³anych ró¿nicami œrodowiskowymi.Cechy charakterystyczne nie dziel¹ siê na dw ie wzajemnie wykluczaj¹ce siê klasy: dziedziczne i œrodowiskowe" 11.Prawdopodobne jest, ¿e konstytucja genetyczna, szczególna kombinacja genów w chromosomach nowego organizmu wytycza granice i ogólny kierunek rozv~Toju.Ale w³aœnie interakcja tych czynników oraz czynników œrodowiskowych warunkuje rozwój i mo¿e wywrzeæ powa¿ny wpxyw na wiele aspektów indywidualnego zachowania siê.Reagowanie na otoczenie.Pewne aspekty rozwoju wydaj¹ siê stanowiæ produkt w wiêkszej mierze czynników wewnêtrznych ni¿ zewnêtrznych czynników œrodowiskowych.Wzrost anatomiczny na przyk³ad jest jednym z nich, ale nawet ten aspekt rozwoju nie jest ca³kowicie uniezale¿niony od warunków zewnêtrznych, gdy¿ zewnê~.r-me czynniki œrodowiskowe mog¹ wywieraæ wp³yw na wzrost organizmu.Inne aspekty zachov~·ania siê s¹ wyraŸnie uwarunkowane w bardzo du¿ym stopniu rodzajem œrodowiska, w którym ¿yje dana jednostka.Na przyk³ad, istnieje bardzo niewiele zainteresowañ wrodzonych.Na intensy wnoœæ, trwa³oœæ i ró¿norodnoœæ zainteresowañ wywieraj¹ w du¿ej mierze wp³yw takie czynniki, jak 1) bogactwo i ró¿norodnoœæ doœwiadczeñ w obrêbie szko³y i poza ni¹; 2) pobudzenie ze strony rodziców, nauczycieli i innych osób, które równie¿ bior¹ udzia³ w ró¿nych ciekawych i wartoœciowych zajêciach; 3) zachêta, pozytywne ukierunkowanie i po~'odzenie tv uzyskiwanych osi¹gniêciach.Rozwój mowy zale¿y róv~mie¿ od bodŸców œrodowiskowych.Stwierdzono, ¿e dzieci pochodz¹ce z domów o «y¿szej poz~·cji spo³eczno-ekonomicznej przewy¿szaj¹ swoich rówieœników pochodz¹c~·ch z biedniejszych rodzin pod wzglêdem "d³ugoœci wypowiadanych zdañ.czêstoœci zada«ania pytañ, liczby uwag dotycz¹cych przyswojonych informacji oraz s³ownictwa" lE.Badania pozwoli³y równie¿ odkryæ, ¿e mowa jedynaków rozwija siê szybciej ni¿ u dzieci, które maj¹ braci i siostry, oraz ¿e w wieku od 2 do 5 lat dzieci "pojedyncze" szybciej opanowuj¹ umiejêtnoœci posxugiwania siê mow¹ ni¿ bliŸniaki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]