Kurcz Ida Pamięć, uczenie się, język (7)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Je�li eksponowany element w te�cie rozpoznawania nale�y do klasy elementów znajduj�cych si� poni�ej kryterium (3,, to pojawia si� szybka odpowied�.przecz�ca (w�ród tych odpowiedzi mo�e si� te� znajdowa� pewna liczba opuszcze�, jak to przedstawia rysunek 14).Je�li natomiast element taki nale�y do klasy powy�ej kryterium ~2 wyst�puje szybka odpowied� twierdz�ca (��cznie z pewn� liczb� fa�szywych alarmów).Decyzja podejmowana jest wtedy wy��cznie na podstawie oceny stopnia znano�ci materia�u.Je�li natomiast elementy bod�cowe plasuj� si� mi�dzy obydwoma kryteriami, to wtedy decyzja o wyborze odpowiedzi twierdz�cej czy przecz�cej nie opiera si� wy��cznie na ocenie znano�ci, lecz pojawia si� drugi etap przetwarzania polegaj�cy na przeszukiwaniu w pami�ci eksponowanego uprzednio zestawu bod�ców w celu podj�cia decyzji, czy eksponowany w te�cie rozpoznawania element nale�a� do tego zestawu czy te� nie.Ze wzgl�du na34wyst�powanie tego drugiego etapu czas reakcji w tym wypadku jest d�u�szy.Odnosi si� to zarówno do odpowiedzi twierdz�cych, jak i przecz�cych.Rozwa�yli�my model rozpoznawania proponowany przez teori� detekcji sygna�ów.Rozpoznawanie, jako proces identyfikacji bod�ców zewn�trznych, w którym umys� musi w jaki� sposób korzysta� z wzorców wewn�trznych, umo�liwiaj�cych tak� identyfikacj�, jest oczywi�cie przedmiotem ka�dej teorii wyja�niaj�cej procesy korzystania z zasobów naszej pami�ci.W tym szerszym kontek�cie powrócimy do problematyki rozpoznawania rozwa�aj�c teorie pami�ci.Pami�� przemijaj�ca i pami�� d�ugotrwa�a.Blokowy model pami�ciIstotne zmiany w podej�ciu do bada� nad pami�ci� zasz�y w ci�gu lat sze��dziesi�tych naszego wieku.Zmiany te spowodowane zosta�y ograniczono�ci� interpretacyjn� teorii behawiorystycznej, dominuj�cej do wczesnych lat sze��dziesi�tych na gruncie ameryka�skim.Podej�cie wywodz�ce si� z teorii poznawczych sta�o si� podej�ciem dominuj�cym w ca�ej psychologii �wiatowej.Pami�� rozpatruje si� tu w kontek�cie odbierania i przetwarzania informacji przez umys� ludzki.Psychologiczna problematyka przetwarzania informacji ma swoje �ród�a w teorii informacji i teoriach sztucznej inteligencji.Psychologowie poznawczy ch�tnie pos�uguj� si� metafor� komputerow�, wskazuj�c� na analogi� w pracy ludzkiego umys�u i komputera.Tak jak w komputerze istnieje pami�� operacyjna i trwa�a, tak w odniesieniu do umys�u zacz�to mówi� o pami�ci krótkotrwa�ej i d�ugotrwa�ej.Dla tego rozró�nienia istniej� w literaturze psychologicznej pewne precedensy.Ju� William James w 1890 r, w swoich Principles of psychology (Zasady psychologii) odró�nia� pami�� pierwotn� (krótkotrwa��) i wtórn� (trwa��).Rozró�nienie mi�dzy pami�ci� �wie�� a pami�ci� trwa�� wprowadzi� w swojej pracy z 1949 r.D.Hebb, jak te� D.E.Broadbent (1958), który jako pierwszy zastosowa� poj�cie przetwarzania informacji do bada� nad pami�ci� (por.te� wyniki eksperymentu Petersonów (1959) (s.26), jednak w tym czasie wi�kszo�� autorów uznawa�a jednorodno�� procesów pami�ci.Argumenty za tym ostatnim stanowiskiem przedstawi� A.W.Melton w artykule z 1963 r., atakuj�c dychotomiczny podzia� procesów pami�ci.Twierdzi� on, �e w �wietle istniej�cych faktów teoria interferencji wyja�nia zapominanie zarówno procesów krótkotrwa�ych, jak i d�ugotrwa�ych.Nie ma, jego zdaniem, potrzeby przyjmowania dwóch rodzajów procesów, skoro stosuj� si� do nich te same prawid�owo�ci.Artyku� ten sta� si� inspiracj� wielu pomys�ów badawczych dotycz�cych rodzajów pami�ci.W efekcie w wielu pracach (Atkinson i Shiffrin,1971; Peterson,1966; �uria, 1973; Konorski, 1969; So�tysik, 1970; Posner, 1969; Sperling, 1960, 1967; Coltheart, 1972) zacz�to rozró�nia� dwa, a nawet trzy rodzaje pami�ci, wyodr�bniaj�c ponadto tzw.pami�� sensoryczn�.Omówimy te trzy rodzaje i przedstawimy dowody przemawiaj�ce za ich istnieniem, jak te� ogólny model mechanizmów pami�ci, wy�aniaj�cy si� z tych bada�.Pami�� s(r)nsorycznaPami�� sensoryczna dotyczy przechowywania przez pewien czas po zako�czeniu dzia�ania bod�ca sensorycznego efektów tego dzia�ania.Czas ten jest bardzo krótki, dlatego te� �uria (1973) u�y� tu terminu pami�� ultrakrótka.Pocz�tkowo odkryto jeden rodzaj pami�ci sensorycznej, tzw.pami�� ikoniczn� zwi�zan� ze zmys�em wzroku, nast�pnie wyodr�bniono pami�� zwan� echem, zwi�zan� ze zmys�em s�uchu.Baddeley (1976) postuluje jej istnienie dla ró�nych zmys�ów, wyodr�bniaj�c dodatkowo pami��: smakow�, w�chow�, kinestetyczn� itp.Pami~� ikonicznaTrzecim rodzajem pami�ci, wyodr�bnionym oprócz pami�ci krótkotrwa�ej i d�ugotrwa�ej, by�a pocz�tkowo tzw.pami�� ikoniczna (Neisser, 1967).Okre�la si� te� j� czasem jako efekt Sperlinga (1960), który jako pierwszy wykaza� eksperymentalnie istnienie tego rodzaju pami�ci.On to wprowadzi� ciekaw� modyfikacj� do typowego eksperymentu nad zakresem pami�ci bezpo�redniej polegaj�cego na krótkiej ekspozycji (ok., pó� sekundy) uk�adu liter lub cyfr (w liczbie kilkunastu); ekspozycj� t� poprzedza instrukcja dla badanego, aby stara� si� zapami�ta� jak najwi�cej z prezentowanych liter lub cyfr.Badany pami�ta zwykle oko�o 4 - 5 elementów.W eksperymencie Sperlinga badanym eksponowano w czasie pó� sekundy karty z literami u�o�onymi w trzech rz�dach, po cztery litery w ka�dym [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

download / ebook / pobieranie / pdf / do ÂściÂągnięcia

Odnośniki