[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jean Maisonneuve - Rytualy dawne i wspolczesne4.Rola rytualow.Nie mozna ograniczyc sie tylko do aspektow rytualow, ktore daja sieobserwowac, jak: powtarzalnosc, ciaglosc, zmiennosc kulturowa, lokalna.Wazne jest, zeby okreslic ich funkcje i znaczenie w powiazaniu z atmosferapowstajaca w grupie podczas trwania rytualu oraz z osobistymi przezyciamiuczestnikow, a wiec z caloksztaltem sytuacji, uczuc, wyobrazen, ktore rytualwyraza, reguluje, ze wszystkimi procesami psychospolecznymi, bez wzgleduna dyscypline nauki, do ktorej odwoluje sie badacz.Poza celami wyraznie okreslonymi - takimi jak opieka boska, plodnosc,intronizacja, nastroj biesiadny, itd.- mozna przypisac rytualom trzy waznefunkcje, scisle powiazane i niejednakowo pojmowane przez grupy oraz jednostki,ktorych dotycza:Funkcja panowania nad zmiennoscia i strachem.Zachowania rytualne wyrazaja i uwalniaja ludzki strach przed cialem i swiatem,ich przemijaniem i unicestwieniem - liczne archaiczne rytualy wyklinajacei blagalne pozwalaja na ukierunkowanie silnych emocji (nienawisc, strach,zal, nadzieja).Ta funkcja jest szczegolnie wyrazna w obrzedach zalobnych,obecnych we wszzystkich spoleczenstwach, a takze podczas uroczystosci inicjacjilub pielegnacji ciala.Liczne praktyki wyrazaja symboliczne panowanie nad przestrzenia iczasem, zmniejszajac ich nieuchronnosc i zmiennosc w oczach uczestnikow.Naleza do nich przede wszystkim zwyczaje poswiecania wybranego miejscaza pomoca symbolicznych znakow i gestow (wszystkie rytualy majace na celuograniczenie przestrzeni) lub swiecenia por roku (rytualy sezonowe) czyokresow zycia (obrzedy przejscia).Funkcja obcowania z nadprzyrodzonymi lubz pewnymi tajemnymi i idealnymi formami i wartosciami.Jestbezposrednio zwiazana z poprzednia, gdyz dazy do zjednania mocy, ktorenam sie wymykaja: bostw, dobroczynnych lub zlych duchow, przypadkowychidealow.W obliczu tego, co nie jest technicznie dostepne i mozliwe dokontrolowania, czlowiek ucieka sie do zabiegow symbolicznych: gestow, znakow,przedmiotow, ktorym przypisuje pewna skutecznosc.Takie jest znaczeniemodlitw, zaklec czy najpospolitszych przesadow.Odniesienie do sacrum istnieje w rytualach laickich pod postaciawartosci i idealow,ktorym sklada sie ofiary, oddaje czesc.Jest to szczegolnie widoczne wprzypadku przemowien na kongresach politycznych lub z okazji swiat upamietniajacychjakies wydarzenia.Funkcja komunikacyjna i regulacyjna realizowanapoprzez poswiadczenie i wzmocnienie wiezi spolecznej.Ta funkcjajest z pewnoscia mniej uswiadomiona od poprzednich, lecz wyrazna dla kazdegoobserwatora: kazda spolecznosc (duza lub ograniczona), kazda grupa majacapoczucie tozsamosci (wyrazajace sie czestym uzyciem zaimka my)dowodzi potrzeby podtrzymania, umocnienia przekonan i uczuc tworzacychjej jednosc.Ten rodzaj odnowy moralnej, zebyuzyc wyrazenia Durkheima, moze zaistniec tylko dzieki spotkaniom, zgromadzeniom,gdzie jednostki potwierdzaja wspolne wartosci.Dotyczy to wszystkich swiatreligijnych lub swieckich, rytualow masowych (manifestacje, igrzyska, mecze,itd.), a nawet pewnych zachowan codziennych (formy grzecznosci,troska o stroj, wizyty.).Poprzez te funkcje rytualy sytuuja sie na pograniczu natury i kultury,tego co zmyslowe i tego co duchowe, zapewniaja nie tylko regulacje spolecznai moralna, ale rowniez zaspokojenie pragnien zywych zarowno kiedys, jaki dzisiaj: pragnienia obfitosci, potrzeby pocieszenia, zjednoczenia, przebaczenia.Tym bardziej absurdalne moga wydawac sie twierdzenia pomniejszajacerole rytualow, traktujace je jako zjawiska archaiczne czy folklorystycznei mowiace o utracie ich znaczenia w dobie obecnej lub o drugorzednym znaczeniurytualu w ogole.This page hosted byGet your own Free HomePage
[ Pobierz całość w formacie PDF ]