[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Autorytarny charakter wielbi przeszlosc.Co bylo zawsze, bedzie wiecznie.Chciecczegos albo pracowac w imie tego, czego jeszcze nie bylo, jest zbrodnia alboszalenstwem.Cud tworzenia - a tworzenie zawsze jest cudem - lezy poza zasiegiemjego emocjonalnego doswiadczenia.Schleiermacherokreslil przezycie religijne jako doswiadczenie absolutnej zaleznosci i w tymokresleniu tkwi definicja masochistycznego doswiadczenia w ogole; szczegolnazas role w tym uczuciu zaleznosci odgrywa grzech.Dla doswiadczenia autorytarnegotypowa jest koncepcja grzechu pierworodnego, ktory ciazy na wszystkich przyszlychpokoleniach.Moralny upadek, podobnie jak kazdy inny, staje sie zrzadzeniemlosu, od ktorego nie mozna uciec.Ktokolwiek raz zgrzeszyl, jest na wieki zelaznymlancuchem przykuty do swojego grzechu.Raz popelniony czyn staje sie sila, ktorawlada czlowiekiem i spod ktorej nigdy sie on nie wyzwoli.Skutki winy dadzasie zlagodzic pokuta, lecz pokuta nigdy nie zmaze winy9.Slowa Izajasza:Chocby byly grzechywasze jako szkarlat, jako snieg zbieleja,wyrazaja skrajneprzeciwienstwo filozofii autorytarnej.Rysem wspolnymwszelkiej autorytarnej mysli jest przekonanie, ze zycie jest zdeterminowaneprzez sily stojace na zewnatrz wlasnego "ja" czlowieka, jego interesow i pragnien.Jedyne mozliwe szczescie lezy w poddaniu sie tym silom.Niemoc ludzka to motywprzewodni filozofii masochistycznej.Uczuciu temu dal nader przejrzysty wyrazjeden z ideologicznych ojcow hitleryzmu, Moeller van der Bruck.Konserwatystawierzy raczej w katastrofe - pisze on - i w bezsilnosc czlowieka pragnacegojej uniknac; wierzy w jej nieuchronnosc i w straszne rozczarowanie uwiedzionegooptymisty10.W pismach Hitleraznajdziemy wiecej obrazow w tym duchu.Autorytarnemucharakterowi nie brak aktywvnosci, odwagi czy wiary.Cechy te znacza dlan jednakcos zupelnie innego niz dla osoby, ktora nie pragnie byc ulegla.Aktywnosc autorytarnegocharakteru wyrasta z fundamentalnego uczucia bezsilnosci i checi jej przezwyciezenia.Aktywnosc w tym sensie oznacza dzialanie w imie czegos wyzszego niz wlasne "ja".Mozna dzialac w imie Boga, przeszlosci, natury lub obowiazku, nigdy jednak wimie przyszlosci, w imie czegos jeszcze nie narodzonego albo nie posiadajacegowladzy, lub tez w imie samego zycia.Autorytarny charakter zdobywa sile dzialaniadzieki oparciu o sile wyzsza.Tej ostatniej nie da sie nigdy pokonac ani odmienic.Brak wladzy jest dla niego zawsze nieomylnyni znakiem winy i nizszosci; jezeliautorytet, w ktory wierzy, zdradza oznaki slabosci, jego milosc i szacunek przeobrazajasie w pogarde i nienawisc.Brak mu tej ofensywnej potencji, ktora potrafizaatakowac ustalona wladze bez uprzedniego podporzadkowania sie innej, silniejszejwladzy.Odwaga autorytarnegocharakteru jest w istocie odwaga znoszenia wszystkiego, co los lub ktos losreprezentujacy, albo wodz przeznaczyl.Najwyzsza cnota jest cierpiecbez skargi - nie zas miec odwage zwalczania cierpien albo przynajmniej zmniejszaniaich.Nie zmieniac losu, lecz mu sie poddac - oto heroizm charakteru autorytarnego.Wierzy on w autorytet,dopoki ten jest silny i wladczy.Jego przekonania rodza sie z jego zwatpieni stanowia probe ich kompensaty.Lecz nie posiada wiary, jezeli pod tym slowemrozumiemy ufnosc w realizacje tego, co na razie istnieje tylko jako potencjalnamozliwosc.Autorytarna filozofia jest w swej istocie relatywistyczna i nihilistyczna,mimo ze nieraz glosi z pasja, iz przezwyciezyla relatywizm, i demonstruje swojaaktywnosc.Wyrasta ze skrajnej depresji, calkowitego braku wiary i prowadzido nihilizmu, do zaprzeczenia zycia11.W filozofii autorytarnejnie istnieje koncepcja rownosci.Zdarza sie, ze autorytarny charakter uzywaslowa rownosc badz to konwencjonalnie, badz dlatego, ze odpowiada to jego zamiarom.Nie ma to jednak dla niego realnego znaczenia ani wagi, poniewaz dotyczy czegoslezacego poza zasiegiem jego emocjonalnych doswiadczen.W jego pojeciu swiatsklada sie z ludzi obdarzonych sila i pozbawionych jej.Na gruncie swoich sado-masochistycznychdaznosci doswiadcza tylko dominacji albo uleglosci, nigdy jednak solidarnosci.Roznice plci czy rasy maja dla niego znaczenie tylko jako oznaki wyzszosci czytez nizszosci.Roznica pozbawiona takiej konotacji nie istnieje dla niego.Powyzszy opisdaznosci sado-masochistycznych i charakteru autorytarnego odnosi sie do najskrajniejszychform bezsilnosci i odpowiednio najskrajniejszych form ucieczki od nich na drodzesymbiotycznego stosunku do przedmiotu czci albo dominacji.Wprawdzie sklonnoscido sado-masochizmu wystepuja powszechnie, ale tylko pewne jednostki i grupyspoleczne mozna uwazac za typowo sado-masochistyczne.Istnieje jednak lagodniejszaforma uleglosci, tak powszechna w naszej kulturze, ze wolne od niej sa tylkowyjatki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]