Henryk Sienkiewicz Potop

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nazwisko jego dosta�osi�, nie wiadomo jakim sposobem, do ust ludzkich i grzmia�o, okryte zgroz� iprzera�eniem, a� do brzegów Ba�tyku. Móg� wprawdzie pan Babinicz wej�� na powrót w granice Rzeczypospolitej i mimo komendszwedzkich spieszniej ruszy� do Taurogów, ale nie chcia� tego uczyni�, bo pragn��nie sobie tylko, lecz Rzeczypospolitej s�u�y�. Tymczasem przysz�y wie�ci, które miejscowym mieszka�com doda�y ducha do obrony izemsty, a srog� �a�o�ci� przej�y serce pana Babinicza.Gruchn�o o wielkiejbitwie pod Warszaw�, któr� król polski mia� przegra�. "Karol Gustaw i elektor pobili wszystkie wojska Kazimierzowe" - powtarzano sobiew Prusach z rado�ci�."Warszawa znów wzi�ta! najwi�ksza to w ca�ej wojniewiktoria i teraz b�dzie ju� koniec Rzeczypospolitej!" Wszyscy ludzie, których zagarniali i k�adli na w�gle dla zezna� Tatarzy, powtarzali tosamo; by�y i przesadne wie�ci, jako zwykle w czasach wojennych a niepewnych.Wedle tychwie�ci wojska by�y doszcz�tnie zniesione, hetmani polegli, a Jan Kazimierz dosta� si�do niewoli. Wi�c wszystko si� sko�czy�o? wi�c owa powstaj�ca i zwyci�ska Rzeczpospolita by�atylko czczym mamid�em? Tyle pot�gi, tyle wojsk, tylu wielkich ludzi i znamienitychwojowników: hetmani, król, pan Czarniecki ze swoj� niezwyci�on� dywizj�, panmarsza�ek koronny, inni panowie ze swymi pocztami, wszystko przepad�o, wszystko jak dymsi� rozwia�o? I nie masz ju� innych obro�ców tego nieszcz�snego kraju, próczlu�nych partyj powsta�czych, które zapewne na wie�� o kl�sce jak tuman si�rozwiej�?! Pan Kmicic w�osy z czupryny dar� i r�ce �ama�, chwyta� wilgotn� ziemi� gar�ciamii do p�on�cej g�owy przyciska�. - Polegn� i ja! - mówi� sobie - ale wprzód ziemia ta krwi� sp�ynie! I pocz�� wojowa� jak desperat; nie ukrywa� si� ju� wi�cej, nie zapada� po lasach itrzcinach, �mierci szuka�, rzuca� si� jak szalony na si�y trzykro� wi�ksze iroznosi� je w puch na szablach i kopytach.W Tatarach jego zamar�y wszystkie resztkiuczu� ludzkich i zmienili si� w stado dzikich zwierz�t.Drapie�ny, ale niezbytprzydatny do walki w otwartym polu lud, nie utraciwszy nic ze swej zdolno�ci do zasadzeki podst�pów, przez ci�g�� wpraw�, przez ci�g�e walki wy�wiczy� si� tak, �enajpierwszej w �wiecie je�dzie móg� pier� w pier� dotrzyma� pola i roznosi�czworoboki nawet szwedzkiej dalekarlijskiej gwardii.W zapasach ze zbrojn� chas� prusk�stu tych Tatarów rozbija�o z �atwo�ci� dwie�cie i trzysta t�gich, zbrojnych wmuszkiety i w�ócznie pacho�ków. Kmicic oduczy� ich obci��ania si� �upem, brali tylko pieni�dze, a mianowicie z�oto,które zaszywali w kulbaki.Tote�, gdy który poleg�, pozostali bili si� zw�ciek�o�ci� o jego konia i siod�o.Bogac�c si� w ten sposób, nie stracili nic zeswej nadludzkiej prawie lotno�ci.Poznawszy, �e pod �adnym w �wiecie wodzem niemieliby �niw tak obfitych, przywi�zali si� do Babinicza jako psy go�cze do my�liwca iz prawdziwie mahometa�sk� uczciwo�ci� sk�adali po bitwach w r�ce Soroki iKiemliczów lwi� cz�� upów "bagadyrowi" przynale�n�. - A��a! - mawia� Akbah-U�an - ma�o ich Bakczysaraj zobaczy, ale ci, którzy wróc�,murzami wszyscy zostan�. Babinicz, który z dawna umia� si� z wojny �ywi�, zebra� bogactwa pot�ne;natomiast �mierci, której wi�cej od z�ota szuka�, nie znalaz�. Up�yn�� znów miesi�c na harcach i trudach wiar� ludzk� przechodz�cych.Bachmatom,lubo j�czmieniem i prusk� pszenic� pasionym, trzeba by�o koniecznie da� cho� par�dni wypoczynku, zatem m�ody pu�kownik, chc�c tak�e wie�ci zasi�gn�� i szczerby wludziach nowymi wolentarzami zast�pi�, cofn�� si� ko�o Dospady w graniceRzeczypospolitej. Wie�ci wkrótce przysz�y i to tak radosne, �e Kmicic ma�o rozumu nie straci�. Okazywa�o si� prawd�, �e równie dzielny, jak niefortunny Jan Kazimierz przegra�wielk� trzydniow� bitw� pod Warszaw�, ale z jakiej�e przyczyny? Oto pospoliteruszenie w ogromnej cz�ci rozesz�o si� przedtem do domów, a pozosta�a cz�� niebi�a si� ju� z takim animuszem jak przy wzi�ciu Warszawy i trzeciego dnia bitwywszcz�a pop�och.Natomiast przez dwa pierwsze dni wa�y�o si� zwyci�stwo na stron�polsk�.Wojska regularne ju� nie w dorywczej podjazdowej wojnie, ale w wielkiej bitwie znajbardziej wy�wiczonym w Europie �o�nierzem okaza�y tak� umiej�tno�� iwytrwa�o��, �e samych jenera�ów szwedzkich i brandenburskich ogarn�o zdumienie. Król Jan Kazimierz nie�mierteln� s�aw� pozyska�.Mówiono, �e okaza� si� by�równym Karolowi Gustawowi wodzem i �e gdyby wszystkie jego rozporz�dzenia spe�nionezosta�y, nieprzyjaciel straci�by waln� bitw� i wojna by�aby uko�czona. Kmicic mia� ju� te� wiadomo�ci z ust naocznych �wiadków, natkn�� si� bowiem naszlacht�, która s�u��c w pospolitakach, bra�a w bitwie udzia�.Jeden z nichopowiada� mu o �wietnym uderzeniu husarii, w czasie którego sam Carolus, który mimozakl�� jenera�ów cofa� si� nie chcia�, omal nie zgin��.Wszyscy te�potwierdzili, �e nieprawda, jakoby wojska by�y zniesione lub �eby hetmani polegli.Owszem, ca�a pot�ga, prócz pospolitego ruszenia, pozosta�a nie naruszona i cofn�asi� w dobrym �adzie w dó� kraju. Na mo�cie warszawskim, który si� za�ama�, uroniono tylko armaty, ale "duchaprzewieziono przez Wis��". Wojsko kl�o si� na wszystko, �e pod takim wodzem jak Jan Kazimierz pobije wnast�pnym spotkaniu Karola Gustawa, elektora i kogo b�dzie trzeba, bo ta bitwa to by�atylko próba, lubo niepomy�lna, ale dobrej otuchy na przysz�o�� pe�na. Kmicic zachodzi� w g�ow�, sk�d pierwsze wie�ci mog�y by� tak straszne.Wyt�umaczono mu, �e Karol Gustaw umy�lnie porozsy�a� przesadzone nowiny, w rzeczyza� nie bardzo wiedzia�, co czyni�.Oficerowie szwedzcy, których pan Andrzej wtydzie� pó�niej u�owi�, potwierdzili to zdanie. Dowiedzia� si� te� od nich, �e zw�aszcza elektor �y� w wielkim przera�eniu i ow�asnej skórze coraz bardziej poczyna� my�le�, �e z wojsk jego si�a pod Warszaw�leg�o, na pozosta�e rzuci�y si� choroby tak straszne, i� gorzej bitew je niszcz�.Tymczasem za� Wielkopolanie, pragn�c za Uj�cie i wszystkie krzywdy zap�aci�,najechali sam� marchi� brandenbursk�, pal�c, �cinaj�c, wod� a ziemi� zostawuj�c.Wedle oficerów blisk� by�a godzina, w której elektor porzuci Szwedów, a z mocniejszymsi� po��czy. "Trzeba mu tedy przypieka� - pomy�la� Kmicic - �eby pr�dzej to uczyni� [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

download / ebook / pobieranie / pdf / do ÂściÂągnięcia

Odnośniki