Sienkiewicz Henryk Ogniem i mieczem t.2

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.�Precz! na pohybel! pereat!� �rozlega�o si� w t�umie.�Pereat! pereat!� � brzmia�o coraz pot�niej.Podczaszy zerwa� si� z krzes�a, blady, zkroplami zimnego potu na czole, a tymczasem gro�ne postacie zbli�a�y si� ku stallom, ku o�tarzowi i s�ycha� ju�by�o z�owrogie: �Dawajcie go!� Ksi�� widz�c, na co si� zanosi, wsta� i wyci�gn�� prawic�.T�umy wstrzyma�y si� s�dz�c, �e chce mówi�; uciszy�o si� w mgnieniu oka.Ale ksi�� chcia� tylko burz� i tumult za�egna�; rozlewu krwi w ko�ciele nie dopu�ci�, wi�c gdy spostrzeg�, �enajgro�niejsza chwila min�a, usiad� na powrót.O dwa krzes�a dalej, przegrodzony tylko przez wojewod� kijowskiego, siedzia� nieszcz�sny podczaszy: siw�g�ow� opu�ci� na piersi, r�ce mu zwis�y, a z ust wydobywa�y si� s�owa przerywane �kaniem:� Panie! za grzechy moje przyjmuj� z pokor� ten krzy�!Starzec móg� wzbudzi� lito�� w najtwardszym sercu, ale t�um zwykle bywa bezlitosny, wi�c na nowowszczyna�y si� ha�asy, gdy nagle wojewoda kijowski powsta� daj�c zna� r�k�, �e chce przemówi�.By� to towarzysz zwyci�stw Jeremiego, dlatego s�uchano go ch�tnie.On za� zwróci� si� do ksi�cia i w najczulszych s�owach zaklina� go, by bu�awy nie odrzuca� i nie waha� si�ratowa� ojczyzny.Gdy Rzeczpospolita ginie, niech �pi� prawa, niech j� ratuje nie wódz mianowany, ale ten, którennajwi�cej ratowa� zdolny: � �Bierz�e ty bu�aw�, wodzu niezwyci�ony! bierz, ratuj! nie miasto samo, ale ca��Rzeczpospolit�.Oto ustami jej ja, starzec, b�agam ciebie, a ze mn� wszystkie stany, wszyscy m�owie, niewiasty idzieci � ratuj! ratuj!�Tu zdarzy� si� wypadek, który poruszy� wszystkie serca: niewiasta w �a�obie zbli�y�a si� do o�tarza i rzucaj�cpod nogi ksi�cia z�ote ozdoby i klejnoty kl�kn�a przed nim i szlochaj�c g�o�no, wo�a�a:� Mienie ci nasze przynosim! �ycie oddajem w twe r�ce, ratuj! ratuj, bo giniemy.Na ten widok senatorowie, wojskowi, a za nimi ca�e t�umy zarycza�y ogromnym p�aczem � i by� jeden g�os wtym ko�ciele:� Ratuj!Ksi�� zakry� oczy r�koma, a gdy podniós� twarz, i w jego �renicach b�yszcza�y �zy.Jednak si� waha�.Co si�stanie z powag� Rzeczypospolitej, je�li on t� bu�aw� przyjmie?Wtem wsta� podczaszy koronny.� Jam stary � rzek� � nieszcz�liwy i przybity.Mam prawo zrzec si� ci�aru, któren jest nad moje si�y, i w�o�y�go na m�odsze barki.Otó� wobec tego Boga ukrzy�owanego i wszystkiego rycerstwa tobie oddaj� bu�aw� � bierzj�.I wyci�gn�� oznak� ku Wi�niowieckiemu.Nasta�a chwila takiej ciszy, �e s�ysza�by� przelatuj�c� much�.Nakoniec rozleg� si� uroczysty g�os Jeremiego:� Za grzechy moje.� Przyjmuj�.Wtedy sza� opanowa� zgromadzenie.T�umy z�ama�y stalle, przypada�y do nóg Wi�niowieckiego, ciska�ykosztowno�ci i pieni�dze.Wie�� roznios�a si� lotem b�yskawicy po ca�ym mie�cie: �o�nierstwo odchodzi�o odzmys�ów z rado�ci i krzycza�o, �e chce i�� na Chmielnickiego, na Tatarów i su�tana.Mieszczanie nie my�leli ju� opoddaniu, ale o obronie do ostatniej kropli krwi.Ormianie znosili dobrowolnie pieni�dze do ratusza, zanim oszacunku pocz�to mówi�; �ydzi w bó�nicy podnie�li wrzask dzi�kczynny � armaty na wa�ach oznajmi�y grzmotemradosn� nowin�; po ulicach palono z rusznic, samopa�ów i pistoletów.Okrzyki: �Niech �yje!�, trwa�y przez ca��noc.Kto� rzeczy nie�wiadom móg�by s�dzi�, i� to miasto tryumf jaki� czy uroczyste �wi�to obchodzi.A jednak lada chwila trzysta tysi�cy nieprzyjació� � armia wi�ksza od tych, jakie cesarz niemiecki lub królfrancuski mogli wystawi�, a dziksza od zast�pów Tamerlana � mia�a oblec mury tego grodu.R O Z D Z I A � XW tydzie� pó�niej, rankiem dnia 6 pa�dziernika, gruchn�a po Lwowie wie�� zarówno nieoczekiwana, jakstraszliwa, �e ksi�� Jeremi, zabrawszy wi�ksz� cz�� wojska, opu�ci� potajemnie miasto i wyjecha� nie wiadomodok�d.T�umy zebra�y si� przed arcybiskupim pa�acem: nie chciano pocz�tkowo wierzy�.�o�nierze twierdzili, i� je�liksi�� wyjecha�, to niezawodnie wyjecha� na czele pot�nego podjazdu, aby zlustrowa� okolic�.Pokaza�o si�(mówiono), �e zbiegowie fa�szywe g�osili wie�ci zapowiadaj�c lada chwila Chmielnickiego i Tatarów, bo oto od 26wrze�nia up�yn�o dni dziesi��, a nieprzyjaciela jeszcze nie wida�.Ksi�� zapewne chcia� si� naocznie przekona� oniebezpiecze�stwie i po sprawdzeniu wie�ci niezawodnie powróci.Zreszt� zostawi� kilka regimentów i do obronywszystko gotowe.Tak by�o w istocie.Wszelkie rozporz�dzenia zosta�y wydane, miejsca wyznaczone, armaty zatoczone na wa�y.Wieczorem przyby� rotmistrz Cichocki na czele pi��dziesi�ciu dragonów.Natychmiast opadli go ciekawi, ale on zt�umem rozmawia� nie chcia� � i uda� si� wprost do genera�a Arciszewskiego; obaj wezwali Grozwajera i ponaradzie poszli na ratusz.Tam Cichocki o�wiadczy� przera�onym rajcom, �e ksi�� wyjecha� bezpowrotnie.W pierwszej chwili opad�y wszystkim r�ce i jedne zuchwa�e usta wymówi�y s�owo: �Zdrajca!� Ale wówczasArciszewski, stary wódz, ws�awiony wielkimi czynami w s�u�bie holenderskiej, powsta� i w ten sposób dowojskowych i rajców mówi� pocz��:� S�ysza�em s�owo blu�niercze, którego bodajby nikt nie by� wymówi�, bo go desperacja nawet usprawiedliwi�nie mo�e.Ksi�� wyjecha� i nie wróci � tak jest! Ale jakie� to prawo macie wymaga� od wodza, na którego barkachzbawienie ca�ej ojczyzny spoczywa, aby jedynie waszego miasta broni�? Co by si� sta�o, gdyby tu ostatek si�Rzeczypospolitej otoczy� nieprzyjaciel? Ni zapasów �ywno�ci, ni broni na tak wielkie wojsko tu nie ma � wi�c towam powiem, a memu do�wiadczeniu wierzy� mo�ecie, �e im wi�ksza pot�ga by�aby tu zamkni�t�, tym krócejobrona trwa� by mog�a, bo g�ód zwyci�y�by nas pr�dzej od nieprzyjaciela.Bardziej chodzi Chmielnickiemu oosob� ksi�cia ni� o wasze miasto, wi�c gdy si� dowie, �e go tu nie masz, �e nowe wojska zbiera i z odsiecz� przyby�mo�e, �acniej wam b�dzie folgowa� i na uk�ady si� zgodzi.Dzi� szemrzecie, a ja wam powiadam, �e ksi��,opu�ciwszy ten gród, gro��c Chmielnickiemu z zewn�trz, ocali� was i dzieci wasze.Trzymajcie si�, bro�cie,zadzier�cie tego nieprzyjaciela czas jaki�, a i miasto ocali� mo�ecie, i wiekopomn� us�ug� Rzeczypospolitejoddacie, bo ksi�� przez ten czas si�y zbierze, inne fortece opatrzy, przebudzi zdr�twia�� Rzeczpospolit� i na ratunekwam po�pieszy.Jedyn� on obra� zbawienia drog�, bo gdyby tu, g�odem zmorzon, pad� z wojskiem, tedyby ju� niktnieprzyjaciela nie wstrzyma�, któren poszed�by na Kraków, na Warszaw� i ca�� ojczyzn� zala�, nigdzie nie znajduj�coporu.Dlatego zamiast szemra�, �pieszcie na wa�y broni� siebie, dzieci waszych, miasta i ca�ej Rzeczypospolitej.� Na wa�y! na wa�y! � powtórzy�o kilka �mielszych g�osów.Grozwajer, cz�owiek energiczny i �mia�y, ozwa� si�:� Cieszy mnie determinacja ichmo�ciów i wiedzcie, �e ksi�� nie odjecha� bez obmy�lenia obrony.Ka�dy tuwie, co ma robi�, i sta�o si� to, co si� by�o sta� powinno.Obron� mam w r�ku i b�d� si� broni� do �mierci [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

download / ebook / pobieranie / pdf / do ÂściÂągnięcia

Odnośniki