[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tatuaz wiezniow wyraza zerwanie se spoleczenstwem i jednoczesnieodrzucenie, czesto bez prawa powrotu, jest wiec poszukiwaniem nowejtozsamosci.Czlonkowie ruchow kontestujacych postepowali odmiennie, np.hipisidazyli przez ubranie do stworzenia jednolitego stylu mody dla obu plci,ktory podkreslal rownouprawnienie wszystkich czlonkow komuny(przeciwstawionej rodzinie).Malowanie ciala przygotowywalo lubprzedluzalo czule spotkanie ilustrowane symbolika kwiatowa, lecz ogolnysens tych dzialan mial raczej charakter ulotny i zabawowy.Ci mlodziludzie, odmawiajac wszelkiego zaangazowania, znajdowali upodobanie wtworzeniu kultury jalowej1.Bardziej niz o nowych rytualach mozna tu mowic o kontrrytualnosci.Symbole kontestacji bywaja bardziej spektakularne niz trwale, lecz nie saprzez to mniej znaczace, gdyz wyrazaja niedoskonalosc spoleczenstwa jakotakiego i stanowia podwaliny planow budowania innego.Makijaz, kiedys zarezerwowany dla elit spolecznych, w spoleczenstwachnowoczesnych rozwinal sie i zdobyl wielka popularnosc.Pomimosztucznego i nietrwalego charakteru przynalezy do sfery rytualnosci zkilku wzgledow (wg J.-T.Maertensa):stanowi symbol odrebnosci seksualnej i potwierdzenie kobiecosci;przez swoj powtarzalny charakter (czasem wrecz obsesyjny) jestrytualem, ktory zawiesza relacje kobiety z otoczeniem i dostarcza jejbroni (defensywnej i ofensywnej) do podjecia na nowo gry zpartnerem, nieznajomym czy publicznoscia.Funkcja makijazu jest bardzo zlozona.Zapewnia on satysfakcje,najczesciej narcystyczna; przezywana skrycie lub ostentacyjnie, silnienastawia na oczarowanie (szczegolnie u kokietek), uwidacznia sie juz wpierwszych probach mlodych dziewcczat.Rowniez jest formazabezpieczenia przed skutkami uplywu czasu (ten aspekt zostajewzmocniony przez zabiegi chirurgii plastycznej).Nieprzypadkowo wiekszosc reklam kosmetykow nawiazuje doregenerujacego dzialania natury (morza, alg, roslin, mleka, sokow),przywodzac na mysl magie i alchemie.Kiedys produkcja ingrediencjinalezala do czarownikow, ktorzy prowadzili ja potajemnie, uzywajacskladnikow roslinnych i zwierzecych.Demakijaz jest takze rodzajem rytualu, w trakcie ktorego cialo kobietypowraca do natualnego wygladu, rezygnujac z seksualnej parady.3.Troska o urode w przypadku operacji plastycznych.We wszystkich epokach przy znacznym zroznicowaniu stylow w nichpanujacych czlowiek pracowal nad wygladem swego ciala, jak okreslilP.Perrot wszelkie czynnosci zwiazane z toaleta i dbaloscia o urode.Jeslimozna tu mowic o jakims rytuale, to przede wszystkim ze wzgledu nareguly na poziomie prywatnym i publicznym, ktorym te czynnoscipodlegaja, oraz na system przekonan i wartosci dotyczacych higieny, jakirozwinal sie na przestrzeni dziejow1.Dzisiaj kultura ciala i jego pielegnacja nabraly duzego znaczenia, wlaczajacw tok codziennych zabiegow rozne rodzaje cwiczen (jogging, aerobic,masaz, joga) oraz liczne kosmetyki, o ktorych juz wspominalismy,omawiajac makijaz.Od niedawna wyrazem troski o urode sa takze zabiegichirurgii plastycznej, ktora stanowi odpowiedz wspolczesnej medycyny itechniki na ludzkie pragnienie poprawienia wygladu ciala.Chirurgiaplastyczna rozni sie wyraznie poprzez swe cele koniunkturalne (chirurgianaprawiajaca uszkodzenia powypadkowe) i scisle indywidualne (celoweupiekszanie) od prymitywnych metod deformacji, przekluwania czynacinania ciala, lecz wnikliwa analiza pokazuje liczne implikacje spolecznei kulturowe tych zabiegow oraz obecnosc ukrytej rytualnosci.W gruncierzeczy chirurgia plastyczna stanowi czesc staran o podporzadkowanie sieidealnym modelom wygladu zewnetrznego2.Zainteresowanie operacjami plastycznymi w ostatnich dwudziestu latachwyraznie wzroslo, szczegolnie wsrod kobiet, ktore stanowia dwie trzeciepacjentow.Jednak ciagle rosnie liczba mezczyzn i ludzi niewyksztalconych,poddajacych sie takim operacjom.Chodzi tu w glownej mierze o dwarodzaje zabiegow:upiekszajace (przede wszystkim nos, piersi) orazodmladzajace (lifting twarzy, szyi, brzucha).Podczas gdy tatuaz wyznacza obecnie identyfikacje z jakas grupakontestujaca normy spoleczne lub pozostajaca poza nimi, operacjeplastyczne otwieraja z pewnoscia droge do zdobycia nowej tozsamosci,zgodnej z przyjetymi kryteriami idealu ciala, tj.mlodosci i urody.O poddaniu sie zabiegowi decyduje model ponadkulturowy, np.Levi-Strauss odkryl, ze Indianie Nambikwaras posiadaja jedno slowo naokreslenie kogos mlodego i urodziwego oraz jedno dla powiedzenia stary ibrzydki.Wywiady przed- i pooperacyjne pokazuja, ze oczekiwane wyniki oproczaspektu estetycznego posiadaja rowniez aspekt spoleczny.Nowy wygladma wplynac na poprawe kontaktow z innymi ludzmi lub na zmiane statusu.W ten sposob chirurgia plastyczna stanowi w naszym spoleczenstwie rodzajekwiwalentu bardzo starych form rytualnosci, a mianowicie obrzedowprzejscia.Operacja powoduje osiagniecie innego stanu, dzialajac jakegzorcyzm - pozbawia jednostke w sposob faktyczny i symboliczny tego, codana osoba traktowala jako mankament lub ulomnosc.Pacjent przechodzize stanu natury (niemilego i narzuconego) do stanu kultury (uznanego iupragnionego idealu).Oznaki starzenia sie sa traktowane czesto jakoskaza i sygnal zblizajacej sie smierci, a stosowanie liftingu (porownywane zobrzedami oczyszczenia i pokrzepienia) zdaje sie usuwac te niepokojaceobjawy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]