[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Rownoczesnie, jakwidzielismy w rozdzial I, cialo pojawia sie we wszystkich znanych rytualach,lecz w roznym stopniu i zakresie:jako miejsce sluzace doumieszczania znakow (tatuaze, naciecia) lubdo odbywania praktyk rytualnych (obrzezanie, wyciecie, ranyrytualne);jako przedmiot cierpienia, zdrowia, urody (rytualy zwiazane zchoroba, higiena, zdrowiem, estetyka);jako zrodlo energii wyzwalajacej okreslony znak, gest, ceremonial(poprzez krzyk, intonacje glosu, mimike).Nie da sie zakwestionowac roli, jaka cialo pelni we wszystkich systemachreligijnych, starozytnych lub wspolczesnych, nawet tych najbardziejuduchowionych.W chrzescijanstwie jest ono obecne nie tylko w aspekcienegatywnym - przez asceze, lecz rowniez pozytywnym - zbawienieczlowieka dokonuje sie poprzez wcielenie Chrystusa w rzeczywistej isymbolicznej komunii, a wreszcie poprzez dogmat zmartwychwstania, ktorezapewnia triumf ciala nad smiercia oraz wynagrodzenie wszelkich cierpienfizycznych, bolow i poswiecen.Dzisiaj mamy do czynienia z daleko posunieya ewolucja pogladowzwiazanych z cialem.Kiedys mialo ono drugorzedne znaczenie, zas obecniezaczyna stawac sie wartoscia naczelna sluzaca czlowiekowi jako narzedziekomunikacji, wyrazu, przyjemnosci.Ruch, ktory nazwalismukorporeizmem, ujawnia sie w wielu innych dziedzinach zycia: religii,wychowaniu, sporcie, sztuce.Podczas gdy wiele banalnych konwenansowzanika, pojawiaja sie nowe i mozna w sferze norm dotyczacych cialazauwazyc zastapienie etyki przez estetyke.Rytual jednak nie upadlwskutek tego typu zamiany wartosci, gdyz w roznych miejscach stapia sie zformami tradycyjnymi, aby ustanowic nowe zasady i sposoby uswiecaniapopedow - w zaleznosci od nowego znaczenia ciala i za cene pewnychparadoksow1.2.Znaki na skorze - dzielimy je na dwie grupy: tatuaze imakijaze.Tatuaz jest najstarsza forma znaku kultury odcisnieta na naturze.Nazwapochodzi z polinezyjskiego slowa tatau przywiezionego przez marynarzy wXVIII wieku, a oznacza znakowanie (rysunki figuratywne, inskrypcje)umieszczone na skorze za zgoda czlowieka.rozni sie od znakow nabytychbez woli ich nosiciela (rany, oparzenia) oraz przez swoj dlugotrwalycharakter - od zmiany o charakterze czasowym (malowanie ciala, makijaz,charakteryzacja teatralna).W dawnych spoleczenstwach tatuaz towarzyszyl czesto obrzedom inicjacji izdobycia statusu doroslego, pozostajac w scislym zwiazku z seksualnoscia,ktora nalezalo potwierdzic u mezczyzn i kontrolowac u kobiet.Bywaprzekazywany z pokolenia na pokolenie i moze swiadczyc o przynaleznoscido grupy lub podgrupy specyficznej, uprzywilejowanej badz naznaczonej.Durkheim jako jeden z pierwszych podkreslil symboliczny zasieg tatuazy,w ktorych widzial rodzaj instynktownej sklonnosci ludzi do malowania sielub do utrwalania na ciele obrazow przypominajacych o wspolnymistnieniu.Tatuaz byl zakazany przez religie zachodnie i prawie zaniknal w Europie zwyjatkiem kilku zrzeszen rzemieslniczych.Pojawil sie znowu w XVIIIwieku w formie dekoracyjnej, lecz z tendencja do umiejscowienia sie wgrupach marginesu, szczegolnie wsrod zbiorowosci mezczyznprzebywajacych w wojsku, marynarce, wiezieniu.Dzisiaj tatuaz przezywa renesans i nadal symbolizuje przynalzenosc dogrupy poprzez probe, a czasem przez jakis wyczyn.Tym samym podkreslaopozycje w stosunku do innych grup, a nawet do calosci spoleczenstwa.Jest pamiatka i wyzwaniem, rodzajem dowodu tozsamosci, wyraza czestoerotyzm, pzemoc, czasem kpine.Nalezy jednak odroznic mode na tatuaze w srodowisku wieziennym imarginesu od nowych form malarstwa na ciele, ktore zrodzilo sie wstudencko-artystycznym undergroundzie przeciwstawiajacym sie w latachszescdziesiatych modelowi spoleczenstwa konsumpcyjnego.Tatuaz wiezniow wyraza zerwanie se spoleczenstwem i jednoczesnieodrzucenie, czesto bez prawa powrotu, jest wiec poszukiwaniem nowejtozsamosci.Czlonkowie ruchow kontestujacych postepowali odmiennie, np.hipisidazyli przez ubranie do stworzenia jednolitego stylu mody dla obu plci,ktory podkreslal rownouprawnienie wszystkich czlonkow komuny(przeciwstawionej rodzinie).Malowanie ciala przygotowywalo lubprzedluzalo czule spotkanie ilustrowane symbolika kwiatowa, lecz ogolnysens tych dzialan mial raczej charakter ulotny i zabawowy.Ci mlodziludzie, odmawiajac wszelkiego zaangazowania, znajdowali upodobanie wtworzeniu kultury jalowej1.Bardziej niz o nowych rytualach mozna tu mowic o kontrrytualnosci.Symbole kontestacji bywaja bardziej spektakularne niz trwale, lecz nie saprzez to mniej znaczace, gdyz wyrazaja niedoskonalosc spoleczenstwa jakotakiego i stanowia podwaliny planow budowania innego.Makijaz, kiedys zarezerwowany dla elit spolecznych, w spoleczenstwachnowoczesnych rozwinal sie i zdobyl wielka popularnosc.Pomimosztucznego i nietrwalego charakteru przynalezy do sfery rytualnosci zkilku wzgledow (wg J.-T
[ Pobierz całość w formacie PDF ]