[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przytoczymy tu tylko wynik jednego z badañ (Craik i Tulving, 1975), w którym trzem grupom osób badanych prezentowano listê wyrazów do zapamiêtania.Ka¿da z grup mia³a jednak do wykonania na prezentowanych im wyrazach ró¿ne zadania trwaj¹ce w tym samym czasie.Pierwsza grupa mia³a oznaczyæ typ czcionki, któr¹ wyrazy te by³y drukowane, druga - dobraæ s³owo rymuj¹ce siê z podanym im wyrazem, a trzecia - u³o¿yæ zdanie z podanym wyrazem.Nastêpnie osoby badane otrzyma³y test rozpoznawania wyrazów z prezentowanej listy i okaza³o siê (por.rys.22), i¿ procent rozpoznañ nie zale¿a³ od czasu przetwarzania danego wyrazu (czas ten by³, jak powiedzieliœmy, jednakowy we wszystkich grupach), lecz od rodzaju zadania.Zadania te mo¿na z grubsza uto¿samiæ z postulowanymi przez Craika i Lockharta poziomami przetwarzania.3.oLU T C O C N O d N O O U O O.O.aPoziomy przetwarzaniaRys.22.Rozpoznawanie slów w zale¿noœci od rodzaju zadania.(Wed³ug: F.I.M.Craik i E.Tulving, 1975.)Samo utrzymywanie materia³u w œwiadomoœci, samo jego powtarzanie, bez g³êbszej analizy, strukturalizacji tego materia³u i w³¹czenia w dotychczasowy system wiedzy, nie wystarczy do trwa³ego przechowania materia³u.Wiadomo z wielu badañ, ¿e pamiêtana jest treœæ zdañ, czyli wynik analizy z poziomu g³êbokiego, a nie ich forma; powtarzanie zdañ i analiza ich formy nale¿y do poziomu poœredniego.49Rodzaj Rym Zdanie czcionkiPorzadek przetwarzania: seryjnoœæ a paralelnoœæWiêkszoœæ wspó³czesnych modeli przetwarzania informacji zak³ada co najmniej czêœciow¹ paralefnoœæ przetwarzania, chocia¿ w pewnych partiach danego modelu postulat seryjnoœci niektórych operacji mo¿e byæ utrzymany.Sprawa seryjnoœci versus paralelnoœæ przetwarzania w pamiêci krótkotrwa³ej sta³a siê przedmiotem ca³ej serii badañ przeprowadzonych przez S.Sternberga (1966, 1969).Bada³ on, w jaki sposób osoba badana przeszukuje zapamiêtany zbiór elementów (liter lub cyfr) w celu stwierdzenia, czy kolejny bodziec nale¿y czy te¿ nie do tego zbioru.Dok³adniej procedura eksperymentalna wygl¹da³a nastêpuj¹co: ustalano najpierw ca³oœciowy zbiór bodŸców (np.litery alfabetu angielskiego), z tego zbioru wybierano tzw.podzbiór pozytywny (stanowi³y go litery podane do zapamiêtania) i podzbiór negatywny (pozosta³e litery).Osoby badane otrzymywa³y do zapamiêtania podzbiór pozytywny, po czym pojawia³a siê litera nale¿¹ca albo do podzbioru pozytywnego, albo do negatywnego, a zadaniem osób badanych by³o naciœniêcie jednego z dwu kluczy oznaczaj¹cych odpowiedzi "twierdz¹ca" lub "przecz¹ca".Stosowano dwie procedury: jedna sta³ego podzbioru pozytywnego, w której zmienia³y siê jedynie litery dawane w teœcie rozpoznawania, i druga zmiennego podzbioru pozytywnego, kiedy to za ka¿dym razem podawano do zapamiêtania nowy podzbiór pozytywny, z którym nastêpnie nale¿a³o porównaæ litery w teœcie rozpoznawania.Wa¿n¹ zmienn¹ w tych badaniach stanowi³a liczba elementów.sk³adaj¹cych siê na podzbiór pozytywny.Nie przekracza³a ona nigdy pojemnoœci STM i wynosi³a od 1 do 6 elementów.Jednym z celów Sternberga by³o ustalenie czasu, jaki zajmuj¹ poszczególne operacje umys³owe, np.operacja porównywania.Spraw¹ t¹ bli¿ej nie bêdziemy siê zajmowaæ.Zatrzymamy siê natomiast na tym aspekcie wyników Sternberga, który wi¹¿e siê bezpoœrednio ze spraw¹ seryjnoœci lub paralelnoœci przetwarzania.Mo¿na przyj¹æ, ¿e podany do zapamiêtania podzbiór pozytywny utrzymywany jest w STM i nastêpnie w momencie podania litery do rozpoznania jest ona z tym podzbiorem porównywana.Powstaje pytanie, czy litera ta porównywana jest paralelnie, jednoczeœnie z wszystkimi zapamiêtanymi elementami, czy te¿ seryjnie, tj.z ka¿dym elementem po kolei, Jeœli paralelnie, to zdaniem Sternberga czas reakcji rozpoznania litery nie powinien zale¿eæ od liczby elementów w podzbiorze (obrazuje to wykres A na rys.23), jeœli natomiast przebieg jest seryjny, to czas ten powinien wzrastaæ wraz ze wzrostem liczby elementów do porównania (por.wykres B na rys.23).Ponadto przy paralelnym przeszukiwaniu czas odpowiedzi twierdz¹cych nie powinien siê ró¿niæ od czasu odpowiedzi przecz¹cych, natomiast wyniki dla odpowiedzi twierdz¹cych powinny ró¿niæ siê od odpowiedzi przecz¹cychWielkoœæ podzbioru pozytywnegoWielkoœæ podzbioru pozytywnegoRys.23.Przewidywane i otrzymane czasy reakcji w zale¿noœci od wie/koœci zbioru w badaniach S.Sternberga.Wykres A pokazuje przewidywania modelu paralelnego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]