Liberum Veto Swietochowski Aleksander

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Cz�sto powtarza�, �e s�o�ce jest to wielki pan, a cz�owiek mizerny parobek, który powinienraniej wstawa�, ni� ono wyjdzie na niebo, i ko�czy� robot� wtedy dopiero, kiedy ono spa� si�po�o�y.Utrzymywa� nawet, �e s�o�ce zas�ania si� z gniewu chmurami na leniwych ludzi igdyby nie widzia�o pró�niaków, nie przestawa�oby nigdy �wieci� pogod�.Razu pewnego, gdyw g�stym zmierzchu jeszcze ora� zm�czony, z w�osami przylepionymi potem na wychudzonejtwarzy, zagadn��em go:- I czy to wam potrzeba tak m�czy� si�?.- Wida� potrzeba, panie.Z dobrej woli cz�owiek nawet nie podrapie si�, a� dopiero wtedykiedy go zasw�dzi.- Albo� to nie macie dostatku?- To� nie zjadam wszystkiego chleba.- I dzieciom waszym go nie brak.Wstrzyma� konia u ko�ca skiby, pochyli� p�ug, zsun�� czapk� na ty� g�owy i rzek�:- Et, przecie nie mówi�, �e orz� koniem, a�eby bieda mn� nie ora�a.- Wi�c czemu� nie odpoczywacie?- B�dzie jeszcze na to czas! Wyle�� si� w grobie do s�du ostatecznego.Spostrzeg�em, �e chce mnie zby� omówieniami, poza którymi kryje my�l utajon� - jaks�dzi�em - na�ogow� chciwo��.Dalszym przekonywaniem tylko bym mu dokuczy�, zatemprzeci��em rozmow�:- Ha, je�li wam tak lepiej.- Ani ja taki g�upi, ani taki pazerny, jak pan s�dzi - odpar� siadaj�c na zagonie.- Wiemdobrze, co panu o mnie ludzie gadaj�.Podor jest sk�py, �re wszystko oczami, czego nie mo�eg�b�, chcia�by mie� kapot� uszyt� z bankocetli i zapinan� na guziki z dukatów.S�ysza�em tonieraz i pomy�la�em sobie: co tam t�umaczy� wronie, �eby sobie kupi�a garnek i gotowa�ajad�o.- Ale ja chyba nie jestem wron� i ze mn� mo�na rozmówi� si� po ludzku.- Nie zapieram, �e pan cz�owiek uczony, tylko wydaje mi si�, ;e pan tak�e by mnie niezrozumia�.- O! - zawo�a�em - to musicie chowa� w sobie jak�� wielk� n�dro��.- Zwyczajn�, ch�opsk�, wi�c dla panów niegodn� niucha tabaki.Bez urazy powiem: mójrozum nie dla pa�skiej g�owy.- Bajecie, Macieju.- A, ot nie baj�.Niedawno przecie nam pan dowodzi�: ch�op chciwy jest na ziemi� jakwydra na ryb�, dlatego cz�sto wp�dza si� w bied�, bo nie mo�e posiadanego gruntu ani sp�aci�,ani dobrze uprawi�; po�ycza pieni�dze na wy�szy procent, ni� mu rola da� mo�e, zaci�gad�ugi, które go niszcz�, rozszerza gospodarstwo, a zw�a brzuch.Jest ci�gle go�y i g�odny.- Czy� nie mia�em s�uszno�ci?- Nie.- Zatem wed�ug was ziemia, kupiona za lichwiarski d�ug, op�aca si�, zatem ch�opi �yj�dostatnio, zatem.- Nie, bro� Bo�e.- Wi�c czegó� chcecie?- Ja chc�, a�eby ch�op kupowa� ziemi�, nie pytaj�c, co ona mu da, cho�by mu da�a tylkon�dz�.- Prawda, nie rozumiem was.- Widzi pan! Jednak�e ca�a ta ch�opska spekulacja jest bardzo prosta.Czy pan czyta� w�Zorzy� o Marsie?- Có� tam by�o?- Ano by�o opisane, �e na tej gwie�dzie �yj� ludzie, �e nawet wida� kana�y, które oni pokopali,�e tam ma by� daleko lepiej i porz�dniej ni� u nas, na ziemi.- Naprzód to nie jest pewnym.- Ale w mocy Boga wszystko jest mo�liwym.Zreszt� panowie widocznie w to wierz�,kiedy tak si� zajmuj� balonami.- Przypuszczacie, �e w nich b�dzie mo�na dosta� si� na Marsa?- Na Marsa czy nie, w ka�dym razie na jak�� planet�.Bo je�eliby balony nie mia�y s�u�y�do tego, to nie zgaduj�, po co by m�drzy ludzie tyle na nie tracili pracy i pieni�dzy, a cz�sto�amali karki.A�eby lata� po powietrzu? Tfu! To dobre dla dzieci!- Mylicie si�, Macieju, tu nie chodzi o zabawk�, ale o po�ytek.Z balonów wzniesionychwysoko mo�na si� dowiedzie� i dojrze� bardzo wiele rzeczy, których z ziemi zbada� niepodobna.- Na to Bóg da� wysokie góry.Niech pan mnie nie przekonywa, bo ja ju� dawno na �wiatpatrz� i uwa�nie jedno z drugim wi��.Od lat dwudziestu widz�, �e panowie po�pieszniewyprzedaj� ziemi�, jak przed odjezdnym, ka�demu, kto chce kupi�, �e ci�gle mówi� i pisz� obalonach, �e gotuj� si� do podró�y na Marsa i inne planety.Dawniej folwark po kilkaset latzostawa� w tej samej rodzinie, dzi� pr�dzej zmienia w�a�cicieli ni� ko�uch.Sk�d to pochodzi?St�d, �e panowie zamierzaj� wkrótce opu�ci� ziemi�.Có� my, ch�opi, powinni�my robi�?Kupowa� j�, jak najwi�cej - wszystk�.Nareszcie zrozumia�em przywidzenie i przyczyn� wysi�ków strwo�onego Podora, a zarazemdostrzeg�em �atwy sposób obalenia jego wywodów.- Je�eli panowie - rzek�em - porzuc� ziemi�, to po co macie j� kupowa�, kiedy mo�eciewzi�� darmo?- O, nie - odpar� - oni z pewno�ci� kiedy� zat�skni� i wróc�, bo gdyby Bóg mia� lepszy�wiat ni� ziemia, to by na nim ludzi osadzi�.A wtedy odbior� ka�demu swój grunt, je�li go odnich nie naby�.I znowu ma by� tak, �e my przez kilkadziesi�t lat uprawimy rol�, a oni potemj� wezm� i skorzystaj� z naszej pracy, jak gdyby�my byli ich bezp�atnymi parobkami? Niedoczekanie!Obwarujemy si� dobrze.Czy teraz pan rozumie, czemu ch�op odmawia sobiewszystkiego, a�eby kupowa� ziemi�, i czemu ja nie odpoczywam?Nie odpowiedzia�em nic, bo czu�em, �e najwymowniejsza argumentacja by�aby bezsilnawobec tak upartej i chorobliwej my�li.Po�egna�em tylko Podora, który u�miecha� si� z jakim�dziwnym tryumfem, i odszed�em.Nie ulega�o w�tpliwo�ci, �e on skutkiem wycie�czenia, wieku, a nade wszystko wyt�onychprzez ca�e �ycie w jednym kierunku pragnie�, wpad� w mani�, do której dorobi� sobie zparu sztucznie zwi�zanych spostrze�e� dziwaczne usprawiedliwienie.Równie� jest pewnym,�e powszechna chciwo�� ludu na ziemi� nie p�ynie z tego fantastycznego �ród�a, a w wi�kszo�ciwypadków jest pop�dem zupe�nie bezwiednym.Ch�op od wieków tak jest zro�ni�ty zziemi�, jak gdyby rodzi� si� z jej �ona, a nie z ludzkiej matki; nie o�wiecono go, nie nauczonoinnych sposobów �ycia, wi�c on w trwodze i niebezpiecze�stwach walki o byt czepia si�konwulsyjnie tej karmicielki, któr� dobrze zna i która mu nigdy nie odmówi�a swej pomocy.Niejeden, gdy obejrzy swój pot�ny instynkt w �wietle rachunku, przyznaje, �e kupiwszy kawa�gruntu za po�yczone na wysoki procent pieni�dze, nie mo�e ich z dochodu ani sp�aci�,ani nawet pokry� odsetek, �e wi�c podejmuje przedsi�wzi�cie rujnuj�ce, ale uspokaja si� albonieokre�lon� nadziej� �szcz�cia�, albo te� przekonaniem, �e sprowadzaj�c swoje potrzeby donajmniejszej miary, wyrówna niedobory [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

download / ebook / pobieranie / pdf / do ÂściÂągnięcia

Odnośniki