Sacks Oliver Antropolog na Marsie (2)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.25 Zeki pokaza� ostatnio, �e mo�emy czego� podobnego do�wiadczy�, u�ywaj�chamuj�cej magnetycznej stymulacji obszaru V4, która powoduje czasow� �lepot� na barwy.26 Zbyt mato wiemy równie� na temat interakcji trzech g�ównych systemów widzeniapierwotnego � systemu M, mi�dzyplamkowego i plamkowego.Jednak Crick zastanawia� si�,czy odczucie czego� nienormalnego, �o�owianego" w widzeniu, na które skar�y� si� pan I.,nie jest cz�ciowo spowodowane niemoderowanym dzia�aniem zachowanego systemu M,który, jak podkre�la Crick �widzi bardzo ma�o odcieni szaro�ci, [tak wi�c] jego bia�y mo�eodpowiada� temu, co [dla normalnych ludzi] jest brudnobia�e".Ta uwaga jest wspomaganafaktem, �e ludzie z wrodzon� �lepot� na barwy, u których wy�sze systemy wzrokowe nie s�uszkodzone, nie maj� takich percepcyjnych anomalii.I tak Knut Nordby pisze: �Nigdy niedo�wiadczy�em �brudnych�, �nieczystych�, splamionych, czy �wyblak�ych� kolorów, jakopisywa� je artysta, Jonathan I.".50Percepcja koloru by�a zasadnicz� cz�ci� nie tylko zmys�u wzroku pana L, ale równie�jego zmys�u estetycznego, jego wra�liwo�ci, twórczej to�samo�ci, podstawowym sk�adnikiemsposobu, w jaki konstruowa� swój �wiat.A teraz kolor znikn�� nie tylko z percepcji, alerównie� z wyobra�ni i pami�ci.Odd�wi�k tego by� bardzo g��boki.Pocz�tkowo pan I.by�intensywnie, w�ciekle �wiadomy tego, co utraci� (chocia� ��wiadomy", mo�na powiedzie�,jak kto�, kto straci� pami��).Potrafi� wpatrywa� si� z furi� w pomara�cz�, próbuj�c zmusi�j�, by odzyska�a swój prawdziwy kolor.Godzinami siedzia� przed swoim ciemnoszarym (dlajego oczu) trawnikiem, staraj�c si� zobaczy�, wyobrazi�, przypomnie� go sobie jako zielony.Stwierdzi�, �e znalaz� si� w �wiecie nie tylko zubo�onym, ale obcym, bez�adnym, niemalkoszmarnym.Wyrazi� to wkrótce po wypadku, lepiej ni� za pomoc� s�ów, w swoichwczesnych, pe�nych rozpaczy obrazach.Potem, kiedy ujrza� i namalowa� �apokaliptyczny" wschód s�o�ca, pojawi� si� pierwszysygna�, �e nadchodzi zmiana.Poczu� impuls do konstruowania �wiata na nowo, dokonstruowania na nowo swojej wra�liwo�ci i to�samo�ci.Pewne rzeczy robi� �wiadomie icelowo, np.ponowne uczenie oczu (i r�k) dzia�ania, jak wtedy gdy stawa� si� artyst�.Jednakwi�kszo�� odbywa�a si� gdzie� ni�ej, na poziomie procesów neurologicznych, do których�wiadomo�� i kontrola nie maj� bezpo�redniego dost�pu.W tym sensie to, co si� z nim sta�o,zacz�o go okre�la� na nowo � okre�la� fizjologicznie, psychologicznie, estetycznie � awraz z tym przysz�o przeobra�enie warto�ci, tak �e ca�kowita obco��, inno�� jego �wiata Vi,która pocz�tkowo by�a taka koszmarna i przera�aj�ca, teraz stawa�a si� fascynuj�ca i pi�kna.Tu� po swoim wypadku, a potem jeszcze przez rok albo d�u�ej Jonathan I.upiera� si�,�e wci�� zna" kolory, wie, co jest w�a�ciwe, odpowiednie, pi�kne, mimo �e ju� nie potrafi�ich sobie wyobrazi�.Ale potem nie by� ju� taki pewny, tak jakby bez pomocy rzeczywistychprze�y� czy obrazów jego skojarzenia barwne zacz�y zanika�.By� mo�e taka utrata pami�ci�jednocze�nie fizjologiczna i psychologiczna, strategiczna i strukturalna � musi nast�pi� wpewnej mierze wcze�niej lub pó�niej u ka�dego, kto ju� nie potrafi do�wiad-51cza� czy wyobra�a� sobie, albo w jakiejkolwiek formie tworzy� jakiego� sposobu percepcji.(Tak jak nie jest konieczne, by pierwotne uszkodzenie by�o korowe; mo�e ono wyst�pi�, pomiesi�cach czy latach, nawet u tych, którzy s� niewidomi obwodowo czy siatkówkowe) 27.Coraz mniej niepokoi� si� utrat� kolorów, a w�a�ciwie przesta� interesowa� si� tymtematem, cho� na pocz�tku by�o to przecie� jego obsesj�.Mówi� teraz, �e wzi�� rozwód" zkolorami.Wci�� potrafi� o nich potoczy�cie opowiada�, ale w jego s�owach wyczuwa�o si�pewn� pustk�, tak jakby czerpa� tylko z przesz�ych do�wiadcze�, a koloru ju� nie rozumia�.Nordby pisze:Chocia� posiad�em g��bok� teoretyczn� wiedz� na temat fizyki barw i fizjologiimechanizmów rz�dz�cych receptorami barw, nic nie mo�e mi pomóc w zrozumieniuprawdziwej natury kolorów 28.To, co odczuwa� Nordby, zacz�� teraz odczuwa� równie� Jonathan I.W pewiensposób przypomina� osob� �lep� na kolory od urodzenia, mimo �e �y� w �wiecie barw przezpierwsze sze��dziesi�t pi�� lat swego �ycia.27 J.D.Mollon i wspó�pracownicy opisuj� przypadek m�odego policjanta, który popowa�nej chorobie z wysok� gor�czk� (prawdopodobnie po zapaleniu opon mózgowych)cierpia� na �lepot� na barwy, niedowidzenie po�owicze i cz�ciow� agnozj� i amnezj� [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

download / ebook / pobieranie / pdf / do ÂściÂągnięcia

Odnośniki