[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Rozdzia³ 9.omawia uczenie siê umiejêtnoœci, takich jak pos³ugiwanie siê systemem komputerowym, i pokazuje, ¿e w miarê æwiczenia zachodz¹ g³êbokie zmiany w umiejêtnoœciach - co nie pojawia siê w wiêkszoœci tradycyjnych badañ nad uczeniem siê i pamiêci¹.Rozdzia³ 10.poœwiêci³em uczeniu siê indukcyjnemu, które dotyczy wyci¹gania przez nas wniosków, na przyk³ad czy coœ jest, czy te¿ nie jest psem, oraz jak dzieci ucz¹ siê jêzyka.Zagadnienia uczenia siê indukcyjnego s¹ wa¿ne nie tylko dla psychologu, ale i dla filozofii, lingwistyki i sztucznej inteligencji.Rozdzia³ 11., ostatni, ukazuje zastosowania badañ nad uczeniem siê i pamiêci¹ do rozwi¹zywania problemów edukacji.Lektury uzupe³niaj¹ceWiele ksi¹¿ek omawia historiê psychologii, w tym Leahey (1992) i Wertheimer (1979).Boring (1950) pozostaje klasycznym przegl¹dem wczesnej historii psychologii eksperymentalnej.Bower i Hilgard (1981) s¹ autorami doskona³ej dyskusji nad g³Ã³wnymi teoriami uczenia siê.Kandel, Schwartz i Jessell (1991) daj¹ gruntowne omówienie uk³adu nerwowego i neuronalnej podstawy uczenia siê i zachowania.ROZDZIA£ 8WYDOBYWANIE Z PAMIÊCIOgólny zarysRozdzia³ ten jest poœwiêcony problematyce wydobywania informacji z pamiêci, które, logiczn¹ kolej¹ rzeczy, nastêpuje po procesach nabywania i przechowywania.Wydobywanie jest byæ mo¿e najbardziej krytycznym procesem, gdy¿ czêsto zdarza siê, ¿e informacja jest w pamiêci, a jednak nie mo¿e byæ wydobyta.Pod koniec rozdzia³u 7.zaprezentowa³em badanie Nelsona, dowodz¹ce, ¿e wystêpuje oszczêdnoœæ przy ponownym uczeniu siê materia³u, który nie moŸe byæ odtworzony ani rozpoznany.To badanie wskazuje na fascynuj¹c¹ mo¿liwoœæ, i¿ ludzie nigdy naprawdê nie zapominaj¹ tego, co zapamiêtali, ale raczej trac¹ do tego dostêp.Niestety, nie ma w³aœciwie sposobu udowodnienia, ¿e tak jest rzeczywiœcie.Mo¿na jednak dojœæ do zrozumienia, jak to siê dzieje, ¿e jakieœ wspomnienia mog¹ byæ niedostêpne dla przypominania w okreœlonej sytuacji, a jednak ujawniaæ swój wp³yw w innej.Rozpatrzê trzy g³Ã³wne podejœcia do tego zagadnienia:1.Zwi¹zki pomiêdzy róŸnymi jawnymi wskaŸnikami odtwarzania.Ka¿dy z nas doœwiadczy³ tego, i¿ nie móg³ sobie czegoœ przypomnieæ w jednej sytuacji, ale przypomnia³ to sobie w innej.Chocia¿ pamiêæ z samej swej natury jest zmienna, niektóre sposoby jej pomiaru s¹ bardziej czu³e ni¿ inne.Najczêœciej przywo³ywanym przyk³adem tego rodzaju sytuacji jest ró¿nica osi¹gniêæ przy odtwarzaniu i rozpoznawaniu.Na przyk³ad studenci prawie zawsze twierdz¹, ¿e testy wielokrotnego wyboru s¹ ³atwiejsze ni¿ testy typu zdania z luk¹.2.Interakcje pomiêdzy uczeniem siê i pomiarem efektów.O osi¹gniêciu w pomiarze pamiêciowym decyduj¹ nie tylko same warunki tego pomiaru, ale ich zwi¹zki z warunkami uczenia siê.Liczne osoby doœwiadczy³y tego, ¿e powrót w dawno nie odwiedzane miejsce mo¿e wywo³aæ przypomnienie faktów, o których s¹dzi³o siê, ¿e zosta³y "zapomniane".Czy te¿ mo¿e zdarzyæ siê, i¿ rozpoczêcie ogl¹dania filmu, który zdawa³ siê zapomniany, powoduje przypomnienie sobie ca³ej akcji.Wydaje siê wiêc, Ÿe powrót do kontekstu, w którym dane wspomnienia zosta³y zapamiêtane, czyni je ponownie dostêpnymi.Przeprowadzono liczne badania na ten temat.Tego rodzaju interakcje mog¹ byæ u podstaw czêœci zapominania, gdy¿ wraz z up³ywem czasu ludzie mog¹ traciæ dostêp do wskazówek, które pozwoli³yby im przypomnieæ sobie okreœlone wspomnienia.3.Ukryte wskaŸniki pamiêci.Ludzie wiedz¹ bardzo wiele rzeczy, ale nie s¹ œwiadomi tej wiedzy.Gdy zapyta siê ich wprost o coœ, nie potrafi¹ odpowiedzieæ, ale w odpowiednich okolicznoœciach ujawniaj¹ to, co wiedz¹.Na przyk³ad studenci czêsto twierdz¹, ¿e zupelnie zapomnieli, czego nauczyli siê podczas zajêæ z matematyki, ale s¹ w stanie szybciej ponownie nauczyæ siê tego materialu (jak w badaniu Nelsona szybciej uczyli siê par skojarzeñ).W rozdziale tym omówiê niektóre ze sposobów, za pomoc¹ których ludzie ujawniaj¹ to, czego nie s¹ w stanie œwiadomie sobie przypomnieæ.Powy¿sze trzy zagadnienia odzwierciedlaj¹ zmianê w zainteresowaniach psychologii pamiêci.Badania nad zwi¹zkami pomiêdzy ró¿nymi jawnymi wskaŸnikami pamiêci cieszy³y siê szczególn¹ popularnoœci¹ w latach szeœædziesi¹tych i siedemdziesi¹tych bie¿¹cego stulecia.Badania nad interakcj¹ pomiêdzy uczeniem siê i pomiarem efektów zajmowa³y psychologów w latach siedemdziesi¹tych i osiemdziesi¹tych.Badania nad pamiêci¹ implicite stanowily przedmiot zainteresowania w latach osiemdziesi¹tych i dziewiêædziesi¹tych.Gdy osi¹gano pewien poziom zrozumienia danego problemu, uwaga badaczy kierowa³a siê na nastêpne zagadnienia.Osi¹gniêcia pamiêciowe zale¿¹ od rodzaju stosowanego pomiaru oraz zwi¹zku pomiêdzy nim i warunkami uczenia siê.Zwi¹zki pomiêdzy ró¿nymi jawnymi wskaŸnikami pamiêciIstnieje wiele dowodów na to, ¿e informacja mo¿e byæ przechowywana w pamiêci d³ugotrwa³ej i okazywaæ siê niedostêpna w okreœlonych okolicznoœciach.Jak ju¿ wskaza³em, najbardziej typow¹ demonstracjê tego zjawiska stanowi porównanie efektów odtwarzania i rozpoznawania.Na ogó³ ludzie uzyskuj¹ lepsze efekty przy rozpoznawaniu (omówimy jednak równie¿ sytuacje, gdy zale¿noœæ ta ulega odwróceniu).Rozwa¿my to, odwo³uj¹c siê do pytania z testu historycznego.Uczeñ, który nie jest w stanie przypomnieæ sobie, kto by³ prezydentem Stanów Zjednoczonych po Wilsonie, mo¿e rozpoznaæ, ¿e by³ to Harding.To, ile jesteœmy w stanie przypomnieæ sobie, jest czêœciowo funkcj¹ warunków, w których musimy wydobyæ informacjê z pamiêci.W rozdziale 7
[ Pobierz całość w formacie PDF ]