Gerstmann Stanisław Rozwój uczuć (10)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Pó�niej, w wieku dorastania, zagadnieniate nie strac� aktualno�ci, ale znacznie zmieni� charakter.Oce-na osi�gni�� szkolnej pracy uczniów pozostaje w bezpo�rednimzwi�zku z zaspokajaniem rozmaitych potrzeb, szczególnie je-dnak dotyczy potrzeby uznania spo�ecznego.Jest to do-datkowy, ale bardzo wa�ny sk�adnik podstawowych �róde�uczu� rozwijaj�cych si� w zwi�zku z prze�yciami w szkole.Zadania szkó�}' w tej dziedzinie s� znacznie wi�ksze, a si�aaktywno�ci g�ównych potrzeb ucznia wyra�niej intensywna,ani�eli w �yciu rodziny.S� one silniejsze ni� w wieku przed-szkolnym.Z tego te� powodu wzrasta niepomiernie wycho-wawcze znaczenie wp�ywu szko�y na kszta�towanie si� osobo-wo�ci dziecka, a w" tym oczywi�cie na jego emocjonalno��.Dlatego co najmniej równowa�ne znaczenie jak w domu ro-dzinnym ma dla skuteczno�ci wychowania warto�ciowy oso-bisty autorytet ka�dego nauczyciela-wychowawcy.Jestto warunek korzystnego przebiegu procesu rozwoju osobo-wo�ci ucznia i w tym znaczeniu nale�a�oby go okre�li� jakofundamentalny czynnik rozwoju osobowo�ci.Stanowi to pod-staw� i �ród�o wszystkich korzystnych przemian zachodz�-cych w dziecku.Braki lub wady w tym samym stopniu s�przyczyn� wypacze� rozwoju i powa�nych zaburze� w �yciuemocjonalnym uczniów.Pami�ta� jednak trzeba, �e na ka�-dym etapie wczesnej ontogenezy autorytet ludzi, oddzia�uj�-cych na osobowo��, ma donios�e znaczenie, poniewa� zawszeprzynosi dobre lub niekorzystne skutki.136Inaczej kszta�tuje si� rola trzeciego typu �rodowiska,1 a mia-nowicie grupy kole�e�skiej formalnej (klasa) i ma�ych.grup nieformalnych tworz�cych si� mniej lub bardziej �y-wio�owo, ale wed�ug prawid�owo�ci do�� dobrze znanych psy-chologii.Dla kszta�towania si� uczu� wa�ne s� trzy mo�li-we rodzaje interakcji zachodz�cych mi�dzy uczniem a ko-legami.Pierwszy rodzaj wyst�puje wówczas, gdy dla ucznia zachodziwzgl�dna równowaga atrakcyjno�ci szko�y i zespo�u kole�e�-skiego, u�atwiaj�ca zharmonizowanie wspó�dzia�ania, ustale-nie wspólnych zamiarów i celów.Drugi typ interakcji kszta�tuje si� w wyniku konkurencjiatrakcyjno�ci ma�ej grupy nieformalnej (�paczki") w stosun-ku do atrakcyjno�ci szko�y.Dla prawid�owego rozwoju emo-cjonalnego jednostki konieczne jest jednak zachowanie prze-wagi znaczenia i si�y przyci�gania �ycia szkolnego.Gdy bo-wiem taka grupa stanie si� bardziej pon�tna i przykuwa silniejuwag� i aktywno�� ucznia ni� szko�a, powstaj� konfliktyi stany psychiczne burz�ce równowag� emocjonaln�.Trzeci przypadek stanowi radykaln� odmian� poprzedniego.Nieformalne �rodowisko kole�e�skie decyduj�co dominujeatrakcyjno�ci� nad �rodowiskiem szkolnym powoduj�c uciecz-k� dziecka ze szko�y.W ka�dym z tych przypadków g�ówn� rol� odgrywa mo-�liwo�� zaspokojenia wszystkich albo najbardziej intensyw-nych potrzeb danej jednostki w którym� z konkuruj�cych�rodowisk przy zachowaniu pewnej wspólnoty, jaka mi�dzyczterema g�ównymi potrzebami zachodzi.Nale�ycie � w od-czuciu dziecka � zaspokojona potrzeba aktywno�ci przynosibowiem zazwyczaj tak�e uznanie spo�eczne, wzrost afiliacjii tym samym wzmocnienie poczucia bezpiecze�stwa.Aktywno�� dziecka w grupie kole�e�skiej, a wi�c naj-' Odsy�amy tu Czytelnika do tomów 7, 8 i 10 �Biblioteki Psycholo-gicznej137cz�ciej rówie�niczej, ma tak wielk� si�� przyci�gaj�c�, �e roz-wija si� bez ingerencji, a przede wszystkim bez wydatnegoudzia�u doros�ych.Cz�onkowie grupy równolatków maj� wy-pracowane ró�norodne hierarchiczne pozycje spo�eczne.Tutajrównie� istnieje przewodnictwo i okre�lona zale�no�� pozo-sta�ych cz�onków od przywódcy.Ale stosunki górowaniai przewodzenia (dominacji) oraz podporz�dkowania si� i ule-gania (submisji) maj� inny charakter i s� przez ucznia prze�y-wane ró�nie: inaczej, je�eli podporz�dkowuje si� koledze, na-wet wiekiem nieco starszemu, i inaczej, je�li poddania si�kierownictwu wymaga doros�y.Z regu�y �atwiejsza, a nawetatrakcyjniejsza, jest pierwsza sytuacja.Trudniejszy dla ucz-niów mo�e by� drugi przypadek, kiedy trzeba odda� doros�yminicjatyw� kierowania w�asnym post�powaniem.Jest tojeszcze jeden bardzo wa�ny argument przemawiaj�cy za ko-nieczno�ci� wypracowania przez rodziców i nauczycieli (przezwszystkich wychowawców) w�a�ciwego autorytetu, któryumo�liwi ustalenie korzystnej i warto�ciowej dla obu stronwspó�pracy.Wi� emocjonalna pe�ni w tym wa�n� rol�.W�ród kolegów i rówie�ników ka�dy ucze� znajduje dlasiebie osoby znacz�ce, sam bywa tak� osob� dla innych.Natej zasadzie tworz� si� pary kole�e�skie i pary przyjació�.Do-konuje si� to jednak w innej atmosferze emocjonalnej panu-j�cej w�ród rówie�ników.Chodzi o to, aby stosunek konie-cznej zale�no�ci mi�dzy dzieckiem i doros�ym, jakkolwiek wy-pe�niony innymi tre�ciami intelektualnymi i emocjonalnymi, Ldawa� satysfakcj� m�odym i stwarza� wi� mi�dzy nimi i do- sros�ymi wychowawcami, irWskazane powy�ej trzy podstawowe �rodowiska zawieraj� Fró�norodne �ród�a uczu� zmuszaj�c dziecko do ustosunkowa- Cni� si� do nich, do post�powania w okre�lony sposób, jakkol- vwiek nie zawsze poprawnie i skutecznie.Zachowanie si� w ró�- t'maitych sytuacjach �ycia, codziennie tocz�cego si� w poszcz�- c138Ry�.10.Wykres ukazuje p�ynno�� przyjaznych kontaktów ch�opców i dziew-cz�t.Najbardziej zmienne s� uczucia przyjazne u dziewcz�t i ch�opców mi�-dzy 5�8 rokiem �ycia.Wyj�tkowo umiarkowan� zmienno�� obserwuje si�mi�dzy 10�12 rokiem �ycia u ch�opców.Przyja�� w�ród dziewcz�t jestszczególnie zmienna ok.jedenastego roku.Trwa�o�� przyja�ni wzrasta wy-.ra�nie dopiero w wieku dorastania (ok.pi�tnastego roku �ycia) (wg J.E.Hor-rocks i W.R.Thompson, 1946; cyt.E.B.Hurlock)gólnych kr�gach ka�dego �rodowiska, w m�odszym wiekuszkolnym prowokuje do zastanawiania si� nad sob�, nad swo-im zachowaniem [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

download / ebook / pobieranie / pdf / do ÂściÂągnięcia

Odnośniki