[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jean Maisonneuve - Rytualy dawne i wspolczesne3.Korelaty rytualu.Rozumiemy przez to pojecie elementy, bez ktorych rytualy nie moglybyistniec ani funkcjonowac:Wiara, sacrum, cialo : z jednej stronychodzi o calosc wierzen zroslych z pewna doktrynareligijna lub magiczna, z mitem poczatku1,z pewnymi idealami laickimi, implikujaca we wszystkich przypadkach okreslonapostawe umyslowa w sprawach wiary.Wymyka sie ona kazdemu rozumowemu tlumaczeniu;zwraca sie do bytu najwyzszego, do sil tajemnych lub do wartosci, ktoreprzybieraja dla wierzacego swiety charakter.Mozna powiedziec, ze o ile istnieja rytualy bez boga i tajemnicy,o tyle nie moglby istniec rytual bez wiary - ani z pewnoscia wiara bezrytualow.Sacrum to dziedzina i pojecie zlozone2,przeciwstawne profanum.Oznacza to, co oddzielonei rozgraniczone, przestrzen zamknieta, miejscezarezerwowane tylko dla wtajemniczonych.Prace etnologiczne i historyczne odslaniaja dwoistosc sacrum istniejacegona pograniczu czystego i nieczystego, porzadku i nieporzadku, poszanowaniai naruszania.W dodatku sacrum nalezy bardziej do kategorii emocji nizdo wyobrazen.Jest to wedlug R.Cailoisa kategoriawrazliwosci.Czy owo pojecie dotyczy wylacznie transcendencji, komunikacjize swiatem nadprzyrodzonym, nadludzkim, do ktorego odnosza sie wszystkiearchaiczne rytualy? Czy tez mozna przyjac istnienie sacrum immanentnego,zwiazane z wartosciami laickimi ze sfery obywatelskiej, moralnej, politycznej,wynikajacymi z przeroznych ukladow? Odpowiedz na to pytanie pojawia siew definicji rytualu, jesli wlaczyc do niej wspolczesnosc.Powrocimy jeszczedo tego zagadnienia.Z drugiej strony bez szeregu zachowan fizycznych (postawy, gesty,tance, spiewy) wyrazanie wiary byloby niemozliwe.Nie istnieje bez watpieniazaden rytual, ktory nie wykorzystywalby posrednio lub bezposrednio ciala- badz to jako miejsca do naniesienia pewnych znakow czy stosowania zabiegow,badz to jako zrodla energii i oddzialywania (spojrzenia, dotkniecia, wolania,zawodzenia), albo tez czesto jako podmiotu seksualnosci, dziedziny, w ktorejkultura zwraca sie do popedow.Wszystkie prace poswiecone rytualom podkreslajagleboki zwiazek wiary i cielesnosci.Czy wiara, ktora nie porusza, moze byc szczera?- glosil w slynnym wierszu Racine3.Na poziomienajbardziej pierwotnym, lecz aktualnym takze w naszych czasach, tatuazstanowi rytualny znak grupowego lub osobistego przeznaczenia.Teraz mozemy zaproponowac przekrojowa definicje rytualu: jestto skodyfikowany system praktyk, posiadajacy w okreslonym miejscu i czasiesubiektywne znaczenie i symboliczna wartosc dla swych uczestnikow i swiadkow,implikujacy aktywizacje ciala i posiadajacy zwiazek z sacrum.Nalezy zaznaczyc, ze powyzsza definicja wyklucza pospolite uzycie terminujako nazwy rutynowego dzialania (rytualizm) oraz nie obejmuje rytualizacjiu zwierzat wymykajacej sie implikacjom sakralnym.1 Wrocimy do zwiazkow rytualu i mitu, rozdz.III, paragraf I i IV, paragraf II.2 Zob.J.Wunenberger, Le sacre,PUF, seria "Que sais - je?"3 J.Racine, Atala, akt I, scena1, Przekl.pol.m.im.Jadwiga DackiewiczThis page hosted byGet your own Free HomePage
[ Pobierz całość w formacie PDF ]