[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jak¿e ¿enuj¹ce wydaje siê samochwalstwo Beniowskiego, który skromnego kapitana Ni³owa, pijaka i poczciwinê, nazywa gubernatorem, zgni³y parkan otaczaj¹cy osadê - fortec¹, w¹ziutki rowek - fos¹, a grupkê starych i wiecznie pijanych Kozaków - garnizonem wojskowym.Poczciwy Ni³ow przyj¹³ Beniowskiego jak syna, opiekowa³ siê nim, zapewni³ mu znoœne warunki, pozwala³, aby tamten zaleca³ siê do jego córki Anastazji, nie dawa³ wiary ludziom ostrzegaj¹cym go przed Beniowskim.W rezultacie Beniowski z³ama³ ¿ycie m³odej dziewczynie, a wreszcie zabi³ jej ojca, choæ zabójstwo to by³o zupe³nie zbyteczne.Beniowski jest w Polsce s³awny, a s³awny by³ te¿ we Francji, gdy ukaza³y siê drukiem jego pamiêtniki.W zapomnieniu zniknêli ci, którzy nie napisali pamiêtników, którzy za granic¹ nie zyskali s³awy.A przecie¿ ile to wspania³ych ucieczek, bardziej dramatycznych ni¿ ta Beniowskiego, ogl¹da³a Syberia.Wiele z nich a¿ prosi siê o opracowanie literackie.SelengaW niezwyk³e zdarzenia obfituje historia Polaka Piotrowskiego, który zbieg³ z gorzelni ekateryneñskiej.W peruce i miejscowym stroju doszed³ on po lodzie Irtyszu do Tary, a st¹d w przedziwny i arcyciekawy sposób dosta³ siê do Petersburga i jak gdyby nigdy nic spacerowa³ sobie po Newskim Prospekcie.Potem Piotrowski zdecydowa³ siê na dalsz¹ ucieczkê i zakoñczy³ j¹ w Pary¿u.Niezwykle romantyczna, a chwilami makabryczna, by³a przygoda Polki Albiny Migurskiej.Pojecha³a ona ze swym narzeczonym wygnañcem a¿ do Uralska.W Uralsku wysz³a za niego za m¹¿ i mia³a z nim dwoje dzieci, które zmar³y.Ogarniêta straszliw¹ nostalgi¹, upozorowa³a œmieræ swego mê¿a, a uzyskawszy pozwolenie na powrót do kraju i wywóz koœci zmar³ych dzieci - w trumnie z prochami ukry³a mê¿a i wraz z tym makabrycznym ³adunkiem pomknê³a saniami ku Polsce.A dalsze dzieje Piotra Wysockiego? Zes³any do pracy w gorzelni aleksandrowskiej ko³o Irkucka, obmyœli³ plan ucieczki przez Góry Sajañskie, D¿ungariê i Turkiestan do Indii.Spróbowa³ wykonaæ swój zamiar wraz z siedmioma towarzyszami.Zbiegowie dotarli ju¿ do Angary, ale tutaj, zdradzeni, wpadli pod obstrza³ karabinów.Ranny Wysocki zosta³ schwytany, a w Irkucku przykuto go do taczek.Na niektórych stronicach ksi¹¿ki Maksimowa wyczuwa siê ¿al autora do Polaków.Maksimów pisze:Niew¹tpliwie Polacy przynieœliby wiêksz¹ korzyœæ Syberii, gdyby nie zamykali siê w swych towarzystwach, gdyby nie stronili od Sybiraków, lecz szukali zbli¿enia z nimi, gdyby na obczyŸnie nie rozwija³a siê u nich okropna choroba - têsknota do stron rodzinnych.Ale i tak du¿y by³ wk³ad Polaków w zagospodarowanie Syberii.Znaj¹c siê na rolnictwie, wprowadzali metody racjonalnej gospodarki, rozwinêli na Syberii pszczelarstwo, ogrodnictwo.Sprowadzili z Polski nasiona, zaaklimatyzowali niektóre, nie znane na Syberii, gatunki owoców i warzyw.W ma³ych piêknych ogródkach, nawet u najubo¿szych wygnañców, Sybiracy widzieli mak, pietruszkê, selery, fasolê, melony, kawony.Zachêceni si³¹ przyk³adu i korzystaj¹c ze wskazówek ludzi doœwiadczonych, zaczêli sami uprawiaæ te produkty na wielk¹ skalê.Polacy tu i ówdzie za Bajka³em w wielu miejscowoœciach Syberii wprowadzili w u¿ycie p³ug (.) Najlepsza za Bajka³em pszenica nazywa siê „polka” (.) Dotychczas jeszcze Sybiracy pamiêtaj¹, ¿e jeden z Polaków, Wa³ecki, za pomoc¹ sztucznego krzy¿owania uszlachetnia³ miejscowe rasy koni (.) Polacy za³o¿yli fabrykê serów polskich i szwajcarskich Po wyjeŸdzie Polaków z Syberii znik³a dobroæ oleju cedrowego, ku wielkiemu ¿alowi kupców moskiewskich (.) Niew¹tpliwie jednak trwalszy i skuteczniejszy by³ wp³yw Polaków, którzy siê poœwiêcili uczeniu dzieci.Szerzyli oœwiatê w najodleglejszych i najbardziej zacofanych k¹tach, w których, gdyby nie oni, trwa³yby jeszcze mroki.MysowiejaZbli¿yliœmy siê do jeziora Bajka³, wielkiego jak morze, g³êbokiego na 1741 metrów, zajmuj¹cego obszar ponad 31 000 kilometrów kwadratowych.Bajka³ mijamy noc¹.Po³o¿y³em siê blisko okna i niekiedy dostrzegam nieskoñczenie d³ug¹ smugê ksiê¿yca, œlizgaj¹c¹ siê gdzieœ w dole, na falach jeziora.Wspó³towarzysze podró¿y œpi¹ smacznie.Przed chwil¹ wróci³ z preferansa Anton Antonowicz.Po cichuteñku rozebra³ siê i leg³ pod kocem.Ja równie¿ zasypiam.No, jutro Anton bêdzie musia³ powiedzieæ mi, dlaczego oskar¿y³ Dudê o morderstwo.A swoj¹ drog¹, by³y chwile, gdy i mnie coœ takiego œwita³o w g³owie.IrkuckKrajobraz staje siê coraz bardziej równinny.Na oœnie¿onych wzgórzach widzê brzozy i œwierki opatulone szronem.Od czasu do czasu na horyzoncie pojawiaj¹ siê wie¿e szybów kopalnianych, na bocznicach kolejowych stoj¹ poci¹gi z wêglem.Anton Antonowicz œpi nakryty na g³owê.Nie poszed³ na œniadanie.Czy¿by i obiad mia³ przespaæ?CzeremchoweW pobli¿u stacji wie¿e szybów kopalnianych, transportery nios¹ wêgiel na wagony.Czeremchowo - zag³êbie wêgla kamiennego.Odkry³ je nasz rodak, Karol Bohdanowicz, który w kilku swych kolejnych wyprawach geologicznych zbada³ kraj za Morzem Kaspijskim, dokona³ pierwszych gruntownych zdjêæ geologicznych we wschodniej czêœci gór Tiañ-Szañ, w górach Kunlun i A³tyn-tag.Czteroosobowa ekspedycja pod kierownictwem Bohdanowicza przez trzy lata bada³a tereny nad dolnym Amurem, nad Morzem Ochockim, na Kamczatce i przynios³a odkrycia wielu z³Ã³¿ mineralnych, miêdzy innymi tak¿e i z³ota.Wspólnie z Rosjaninem Obruczewem Bohdanowicz opracowa³ pierwsz¹ wielk¹ mapê geologiczn¹ Syberii.Jeœli dzisiaj wielkie obszary Syberii staj¹ siê coraz bardziej krajem kwitn¹cym - to jest w tym niema³y udzia³ Polaków, którzy z w³asnych chêci, jak Bohdanowicz, lub znalaz³szy siê tu jako zes³añcy, badali ten rozleg³y kraj i odkryli jego bogactwa.Na przyk³ad zes³ani za udzia³ w powstaniu 1863 roku: polski geolog Aleksander Piotr Czekanowski, Jan Czerski, Benedykt Dybowski.Pierwszy opis Kamczatki zawdziêczaæ nale¿y Józefowi Kopciowi, Polakowi wziêtemu do niewoli po bitwie pod Maciejowicami.A Wac³aw Sieroszewski?Znamy go na ogó³ jako pisarza.Lecz przecie¿ po³o¿y³ on ogromne zas³ugi jako naukowiec.Zes³any na Syberiê, przebywa³ d³ugi czas w kraju Jakutów i napisa³ obszern¹ pracê Dwanaœcie lat w kraju Jakutów, która przynios³a mu wielk¹ s³awê i z³oty medal Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego.Z polecenia tego¿ towarzystwa przeprowadzi³ badania wœród ludnoœci Ajnów, na Sachalinie, w Mand¿urii i Japonii.To on da³ dok³adny i wnikliwy obraz Korei.ZimaBardzo ³adnie nazywa siê ta ma³a stacyjka zagubiona wœród lasów syberyjskich.Ogl¹da³em j¹ w œnie¿nej szacie i dlatego imiê jej zupe³nie mnie nie zaskoczy³o.W Zimie Anton Antonowicz zdecydowa³ siê ogoliæ i pójœæ z nami na obiad.Potem zaczêliœmy znowu grê w „morskiego koz³a”.Tym razem ja i mój partner - Iwan Stiepanowicz - przegrywamy.Ni¿nieudyñskGramy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]