Sienkiewicz Henryk Bez dogmatu

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Z widocznymzmieszaniem rzek�a wreszcie, �e musi i�� do matki, i zostawi�a mnie samego.Ja mam najzupe�niejsz� �wiadomo��, �e post�puj�c w taki sposób, wprowadzam do duszyAnielki my�li obce jej i niepokoj�ce.Ale ze zdziwieniem widz�, �e jakkolwiek z jednej stronywzburza to moje sumienie i budzi dr�cz�c� obaw� o spokój istoty, za któr� odda�bym �ycie, zdrugiej jednak sprawia mi jak�� drapie�n� rado��, jak gdybym zaspakaja� wrodzony cz�owiekowiinstynkt niszczenia.Mam tak�e przekonanie, �e nic mi tu �adna �wiadomo�� z�a ni �adneskrupu�y nie pomog�.Mam zbyt silny charakter, bym si� umia� i móg� na tej drodze zahamowa�,zw�aszcza wobec tego nieprzepartego, niewypowiedzianego uroku, jaki wywiera namnie ta kobieta.Teraz dopiero jestem naprawd� jak ów Indianin, który porwany przez pr�dwodospadu, z�o�y� wios�a i zda� si� na wol� pr�du.Nie rozmy�lam nawet o moich winach i otym, �e wszystko mog�o by� inaczej, �e mi trzeba by�o wyci�gn�� tylko r�k� po t� istot�, októrej teraz mówi� sobie: dla kogo warto �y�, je�li nie dla niej? kogo warto kocha�, je�li niej�? Wpadam w determinizm i cz�sto zdaje mi si�, �e nie mog�o by� inaczej, �e na t� nieudolno��moj� �yciow� sk�ada�y si� ca�e pokolenia, które ju� wyczerpa�y od dawna zasób �ycia ��e ja taki by�em i taki jestem, jak musia�em i musz� by� � i �e nie pozostaje mi nic innego jakz�o�y� wios�a.Dzi� z rana byli�my z ciotk� i Anielk� na pogrzebie m�odego kleryka.Pogoda dopisujenam ci�gle; pogrzeb odby� si� z rana i nie utrudzi� tych pa�, bo do ko�cio�a i na cmentarzmamy niedaleko.Dziwny to widok takiego korowodu wiejskiego, poczynaj�cego si� od ksi�dzai trumny na wozie, a ko�cz�cego zbitym t�umem ch�opów i wie�niaczek.Wszystko to�piewa pie�ni nies�ychanie pos�pne, przypominaj�ce jak�� chaldejsk� muzyk�.W ko�cu orszakum�czy�ni i kobiety rozmawiaj� jakim� sennym, wlok�cym si� g�osem, poczynaj�czawsze swe uwagi od: �O, moi�cie wy!� Wyraz ten s�ysza�em co chwila.Równie dziwnewra�enie robi podczas takiego obrz�du, jak pogrzeb, jaskrawo�� chustek na g�owach dziewcz�t.Szli�my alej� jarz�bow� do ko�cio�a i gdy pochód zasuwa� si� w przerwach mi�dzydrzewami w s�o�ce, chustki owe rozpala�y si� w blasku �ó�to, czerwono, b��kitnie, co dawa�oca�emu temu orszakowi pozór weso�o�ci, tak, �e gdyby nie ksi�dz, me wóz z trumn� i nie zapachja�owcu, mo�na by mniema�, �e to wesele idzie.Zauwa�y�em tak�e, z jakim zadowoleniemludzie na wsi id� za pogrzebem.W ogóle �mier� nie robi na nich �adnego wra�enia;mo�e widz� w niej tylko jakowe� wieczyste �wi�towanie? Gdy�my stan�li nad do�em, dostrzeg�emw twarzach tylko skupion� uwag� nad ceremoni� i ciekawo��; �adnego �ladu, �adnegocienia refleksji, �e jest to jednak nieub�agane zako�czenie, poza którym zaczyna si� co�strasznego i nieznanego.Patrzy�em na Anielk� w chwili, gdy schyli�a si� po gar�� piasku natrumn�.By�a nieco blada, �e za� s�o�ce pada�o w�a�nie na jej twarz, mo�na by�o czyta� wtych przezroczystych rysach jak w ksi��ce.By�bym przysi�g�, �e my�la�a w tej chwili o w�asnej�mierci.Mnie wyda�o si� to po prostu niepodobie�stwem, jak�� dzik� i potworn� my�l�,�eby ta twarz, taka czuj�ca, taka pe�na bujnej m�odo�ci, widnej w tym puszku nad ustami, wtych d�ugich rz�sach, w tym swoim uroczym indywidualizmie, mog�a kiedykolwiek zbiele�,skamienie�, pozosta� w wiecznej ciemno�ci.A jednak by�o mi tak, jakby jaki� mróz zwarzy� moje my�li.Oto przysz�o mi do g�owy, �epierwszy obrz�d, w jakim uczestniczymy w P�oszowie z Anielk�, jest to pogrzeb.Równie jak�miertelnie chory cz�owiek, który straci� wiar� w naukow� medycyn�, gotów jest uwierzy� wleki znachorów, tak �miertelnie chora, o wszystkim w�tpi�ca dusza gotowa jest uwierzy� nawetw przes�dy.Prawdopodobnie nikt nie stoi bli�ej od otch�ani mistycyzmu jak bezwzgl�dnysceptyk.Ci, którzy zw�tpili o idea�ach religijnych i socjologicznych, ci, którzy stracili zaufaniew pot�g� wiedzy i ludzkiego rozumu, ca�a masa ludzi w�a�nie najbardziej rozwini�tych,niepewna dróg, pozbawiona wszelkich dogmatów, szamoc�ca si�, beznadziejna, zasuwa95si� obecnie coraz g��biej w mg�y mistycyzmu.Wyst�puje on wsz�dy ze zwyk�� si�� reakcjiprzeciw dzisiejszemu �yciu, polegaj�cemu na pozytywnym ograniczeniu my�li ludzkiej, napot�umieniu idea�ów, na u�yciu, na bezdusznym bankierstwie.Duch ludzki poczyna rozsadza�budynek, w którym kazano mu mieszka�, dlatego �e budynek ów jest zbyt pod ka�dymwzgl�dem gie�d�.Ko�czy si� jaka� epoka, nadchodzi jaka� ewolucja na wszystkich polach.Przychodzi�o mi to nieraz do g�owy i nape�nia�o mnie zdumieniem, �e na przyk�ad najnowsiwi�ksi powie�ciopisarze sami nawet nie wiedz�, jak niewiele brak im do tego, by si� stali mistykami.Niektórzy maj� ju� �wiadomo��, �e nimi s�, i g�o�no to wyznaj�.W ka�dej ksi��ce,któr� w ostatnich czasach otwiera�em, widzia�em nie dusze ludzkie, nie wol� i nami�tno�ciosobiste, ale ogólne si�y fatalne, maj�ce cechy strasznych istot, niezale�ne od pojedynczychzjawisk, �yj�ce same w sobie jak Goethowskie macierze.Co do mnie, jestem zapewne tak�e na granicy.Widz� to i nie l�kam si�.Otch�a� poci�ga;mnie osobi�cie poci�ga nawet tak dalece, �e gdybym ju� dzi� móg�, zeszed�bym na samo dno� i zejd�, jak tylko b�d� móg�.28 kwietnia [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

download / ebook / pobieranie / pdf / do ÂściÂągnięcia

Odnośniki