[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przyczynê takiego stanu rzeczy stanowi¹ mJn, trudnoœci ustalenia, jakie zmiany psychiczne powstaj¹ dziêki wychowaniu, jakie zaœ s¹ wynikiem dzia³ania innych czynników'powoduj¹cych równie¿ przekszta³cenia w psychice cz³owieka.Nie ulega w¹tpliwoœci, ¿e w wieloczynnikowym modelu ontogenezy wychowanie mo¿na umieœciæ wraz z aktywnoœci¹ w³asn¹ wœród tych wyznaczników zmian w psychice jednostki, które przyczyniaj¹ siê w istotny sposób do jej rozwoju(por.rozdz.25).Wychowanie jako spo³eczno-ku*urowy mechanizm regulacji.Przy przyjêciu takich za³o¿eñ wyodrêbnia siê jako oddzielny aspekt psychologiczny funkcji wychowania zwi¹zek miêdzy wychowaniem a aktywnoœci¹ cz³owieka.Uprawnione wydaje siê wysuniêcie tezy, i¿ wychowanie rozpatrywane z funkcjonalnego punktu widzenia jest jednym z istotnych mechanizmów regulacyjnych aktywnoœci ludzkiej.Mechanizm ten ma uwarunkowania spo³eczno-kulturowe i jest mechanizmem zewnêtrznym w stosunku do jednostki, która podlega oddzia³ywaniom innych osób i œrodowiska wychowawczego w procesie heteroedukacji.Mo¿e on jednak staæ siê wewnêtrznym, psychologicznym regulatorem postêpowania cz³owieka, je¿eli przybierze formê samowychowania, czyli autoedukacji.Jednostka przekszta³ca wówczas w³asn¹ aktywnoœæ wed³ug za³o¿eñ, projektów i planów przez siebie przyjêtych lub nawet samodzielnie i spontanicznie skonstruowanych.Podsumowanie.Ogólna i uniwersalna funkcja wychowania polega na takim oddzia³ywaniu na jednostkê lub grupê jednostek, aby wywo³aæ pozytywne i wzglêdnie trwa³e zmiany w psychice i w zachowaniu cz³owieka.Oprócz tego wychowanie spe³nia wiele funkcji specjalnych, które maj¹ charakter cz¹stkowy w stosunku do jego funkcji ogólnej.Dokonano podzia³u specjalnych funkcji wychowania przyjmuj¹c ró¿ne kryteria ich wyodrêbnienia: obszar aktywnoœci cz³owieka, sfery jego rozwoju oraz œrodowiska i instytucje wychowawcze.Próbowano równie¿ wyznaczyæ zakres i granice wp³ywów wychowawczych, gdy¿ zmiany w psychice cz³owieka mog¹ zachodziæ te¿ pod wp³ywem innych czynników, niezale¿nych od wychowania.Procesowi wychowania i dzia³alnoœci wychowawczej przypisuje siê rozmaite cechy kryterialne, takie jak intencjonalnoœæ, œwiadome wywieranie wp³ywu, planowanie, ukierunkowanie i organizowanie oddzia³ywañ, ich celowoœæ oraz wzglêdna trwa³oœæ skutków, imeratrakcyjnoœæ i relatywnoœæ.Nie wszystkie te cechy wystêpuj¹ w ka¿dej czynnoœci wychowawczej: ich uk³ad zale¿y bowiem od rodzaju wychowania i okresu ¿ycia wychowanka.Wychowanie w aspekcie psychologicznym mo¿na traktowaæ jako jeden z wa¿nych mechanizmów reguluj¹cych aktywnoœæ cz³owieka.Mechanizm ten jest uwarunkowany przez spo³eczeñstwo i kulturê.Wraz z wiekiem jednostki wzrasta rola regulacji wewnêtrznej, przybieraj¹cej mJn, postaæ samowychowania.Pytania sprawdzaj¹ce.1.Jaka jest ogólna i uniwersalna funkcja wychowania?2.Jakie specjalne funkcje pe³ni wychowanie?3.Jaki jest zwi¹zek miêdzy ogóln¹ funkcj¹ wychowania a jego funkcjami specjalnymi i cz¹stkowymi?4.Jakie s¹ kryteria ró¿ni¹ce oddzia³ywania wychowawcze od innych oddzia³ywañ na psychikê jednostki?Przedstaw argumenty przemawiaj¹ce za koniecznoœci¹ zastosowania kilku kryteriów ³¹cznie.5.Co rozumiesz przez psychologiczne aspekty funkcji wychowania?6.Kiedy i w jakim znaczeniu wychowanie mo¿na uwa¿aæ za zewnêtrzny, spo³eczno-kulturowy mechanizm regulacji aktywnoœci ludzkiej, kiedy zaœ stje siê ono wewnêtrznym mechanizmem regulacyjnym?Zadania.1.Na podstawie literatury uzupe³niaj¹cej spróbuj okreœliæ specjalne funkcje wychowania estetycznego i wychowania przez sztukê.Zastanów siê, czy te terminy oznaczaj¹ tê sam¹, czy dwie odrêbne dziedziny wychowania.Przedyskutuj z kimœ Swoje stanowisko w rej sprawie.2.Jak rozumiesz twierdzenie, ¿e wychowanie jest wyznacznikiem rozwoju psychicznego?Czy i w jakim stopniu wi¹¿e siê ono z aspektami psychologicznymi funkcji wychowania?3.Zastanów siê, jakie kryteria oddzia³ywañ wychowawczych przyj¹³byœ organizuj¹c kolonie dla m³odzie¿y szkolnej, które z nich uzna³byœ za najwa¿niejsze, a które za drugorzêdne?4.Rozwa¿ na konkretnym przyk³adzie, co mo¿na uczyniæ dla wzmocnienia trwa³oœci wyników wychowania w duchu demokratycznym.Rozdzia³ 25.STRUKTURA DZIA£ALNOŒCI WYCHOWAWCZEJ.Wprowadzenie.Dzia³alnoœæ wychowawcza jako sfera aktywnoœci ludzkiej Zwi¹zki miêdzy pojêciami aktywnoœci, dzia³alnoœci, czynnoœci i dzia³ania-Cechy dzia³alnoœci wychowawczej-Dzia³alnoœæ jednostkowa i zbiorowa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]